Wijzigingen aan de arbeidswetgeving in Qatar veranderen vrijwel niets aan de situatie van arbeidsmigranten. De doorgevoerde hervormingen zijn niet meer dan enkele oppervlakkige aanpassingen. Ook de arbeiders die aan de infrastructuur van de Wereldbeker 2022 werken, lopen nog altijd groot ‘risico op uitbuiting’.
Dat stelt Amnesty Internatonal in het rapport New name, old system? Qatar’s new employment law and abuse of migrant workers.
“Mager” is een van de woorden die het rapport hanteert om de veranderingen aan te duiden die de nieuwe arbeidswetten hebben gebracht.
Het sponsorsysteem wordt in de nieuwe wet officieel afgeschaft. In dat sponsorsysteem werden de paspoorten van arbeidsmigranten ingehouden zodat ze gedwongen werden bij hun sponsor/werkgever te blijven, hoe lamentabel de werkomstandigheden of hoe laattijdig of laag de vergoeding ook was. Het ging uiteindelijk soms om een soort dwangarbeid.
“Deze nieuwe wet mag dan wel het woord ‘sponsorschap’ hebben laten vallen, maar ze laat hetzelfde basissysteem intact”, aldus James Lynch, verantwoordelijke Global Issues van Amnesty. “Het is een goede zaak dat Qatar aaanvaard heeft dat zijn wetten misbruik aanstookten, maar de ontoereikende veranderingen zorgen ervoor dat de arbeiders overgeleverd blijven aan de goodwill van exploiterende bazen”.
‘Erger’
De sleutelelementen die misbruik aanvuren blijven aanwezig, aldus nog Lynch: “In de praktijk kunnen werkgevers de arbeidsmigranten nog altijd beletten het land te verlaten. Door het makkelijker te maken voor werkgevers om paspoorten in beslag te laten nemen, kan de nieuwe wet de zaken erger maken voor sommige werknemers”.
“Als de hervorming hier ophoudt, zullen de arbeiders in het land – die werken aan stadions, hotels en het transportnetwerk waar elke voetbalspeler en fan in Qatar gebruik van zal maken – een ernstig risico lopen op schending van hun mensenrechten”.
In maart 2017 zal de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) uitmaken of Qatar voldoende inspanningen heeft geleverd om gedwongen arbeid te voorkomen.
Volgens Amnesty schiet de nieuwe wet op vele punten te kort.
‘Niet in een luchtbel leven’
Werknemers hebben nog altijd de toestemming van hun baas nodig om van baan te kunnen veranderen. Zonder die toestemming riskeren ze een gevangenisstraf. De periode dat ze vastliggen aan een werkgever kan tot 5 jaar duren.
Arbeiders hebben nog altijd de toestemming van hun werkgever nodig om het land te verlaten, en die werkgever kan dus hun reis verhinderen.
Werkgevers kunnen nog altijd het paspoort van hun werkgevers inhouden. Dat was officieel onwettig maar in de nieuwe wet zit een maas die het wettelijk mogelijk maakt.
Volgens Amnesty blijft buitenlands huispersoneel onder de nieuwe wet verstoken van wettelijke bescherming.
We zitten nu halverwege de voorbereidingen van Qatar 2022, aldus Lynch, die FIFA en de Wereldbeker, of voetbalclubs als Barcelona, die vriendschappelijke wedstrijden komen spelen in Qatar, oproept om in actie te schieten “en duidelijk te maken dat ze in een mensenrechtenvriendelijke omgeving willen spelen. Spelers en clubs kunnen niet in een luchtbel leven”.
(RR)
