Amaya Coppens is Nicaragua ontvlucht, haar familie ondergedoken: ‘Op ons huis staat “kogel”‘

Amaya Coppens in Nicaragua (foto 2019) © Belga Image

Frédéric Coppens, de vader van de Belgisch-Nicaraguaanse studente Amaya Coppens, leeft met zijn gezin ondergedoken in het Centraal-Amerikaanse land, nadat deze maand al verschillende tegenstanders van de regering van president Daniel Ortega werden gearresteerd. Knack kon hem spreken. ‘Wie ons bezoekt, wordt achtervolgd door de inlichtingendiensten.’

Frédéric Coppens maakt zich zorgen. President Daniel Ortega heeft in juni reeds verschillende oppositieleden laten arresteren. Voor de veiligheid van hun dochter Amaya hebben ze besloten om haar naar het buitenland te sturen. Hijzelf leeft met zijn gezin ondergedoken, maar maakte toch tijd vrij voor een interview. Met het risico op arrestatie en gevangenschap, want spreken met buitenlandse journalisten is immers een vorm van terrorisme in Nicaragua.

De man sukkelt met zijn gezondheid. ‘Persoonlijk heb ik al sinds april 2018, toen de studentenbetogingen (waarbij zijn dochter Amaya een hoofdrol opeiste, nvdr.) met geweld door de regering werden aangepakt, last van stress. Ik kamp met een hoge bloeddruk en moet medicatie voor hartklachten nemen.’

Hoe is het met uw veiligheid gesteld?

FREDERIC COPPENS: Op dit moment leven mijn familie en ik ondergedoken. De afgelopen drie weken is er een actieve campagne gevoerd tegen studenten, politici, sociale leiders en journalisten. Veel van deze mensen zijn momenteel spoorloos.

Wordt uw familie met geweld bedreigd?

COPPENS: Op de muren van ons huis is met grote letters ‘kogel’ geschreven. We worden systematisch met stenen of andere voorwerpen geïntimideerd. Als vrienden of familieleden op bezoek komen, worden ze achtervolgd door inlichtingendiensten van Nicaragua. Ze nemen een foto van de nummerplaat van de brommer of auto waarmee ze op bezoek komen en gaan vervolgens op zoek naar deze mensen. Wij hebben recent besloten dat Amaya niet langer meer in Nicaragua kan blijven. Ze is naar het buitenland vertrokken. Ik kan niet zeggen naar waar, want ze is een doelwit voor president Ortega. Amaya is immers voor het buitenland het gezicht van dissidenten van Nicaragua.

Recent zijn vijf presidentskandidaten gearresteerd. Wie zijn zij?

COPPENS: In de aanloop van de presidentsverkiezingen in november (wanneer Ortega kandidaat is voor een vierde termijn, nvdr.) heeft Ortega nu vijf presidentskandidaten laten arresteren. Drie weken geleden heeft Christina Chamorro, dochter van de voormalige president Violeta Chamorro, huisarrest gekregen. Ze wordt nu beschuldigd van witwaspraktijken en samenwerking met de CIA. Zij is de grootste kanshebber om Ortega uit te dagen bij de verkiezingen. Ortega weet dat zij op dit moment de steun krijgt van een brede groep van organisaties, zoals de studentenvertegenwoordigers, katholieke kerk, werkgevers en vakbonden. Ze is een centrumrechtse kandidaat en pleit voor het respecteren van de scheiding der machten, respect voor de rechtsstaat en voor internationale samenwerking.

De volgende in de lijst is Felix Maradiaga. Hij wordt omschreven als een terrorist. Hij is ondertussen al een week spoorloos. Niemand die de familieleden op de hoogte brengt waar hij gevangen zit.

Amaya is voor het buitenland het gezicht van de dissidenten van Nicaragua.

Frédéric Coppens

Er zijn echter niet alleen presidentskandidaten opgepakt, maar ook ex-partijleden van de Sandinisten, zoals ex-generaal Hugo Torres en Dora Maria Tellez. Op dit moment behoren zij tot de sterkste critici van Ortega, maar ooit hebben zij samen een militaire operatie uitgevoerd om Ortega uit de gevangenis te bevrijden. Dit toont aan hoe gevaarlijk Ortega is. Hij is in staat om de mensen die zijn leven gered hebben, te verraden.

Het leven van al wie gearresteerd wordt, is in gevaar. We weten dat in de gevangenis onvoldoende verzorging en medicatie aanwezig is. De meeste van deze personen hebben echter onderliggende medische aandoeningen. Toen Amaya in de gevangenis zat, had zij ook nood aan medicatie, maar zij kreeg die zelden. Ofwel was de voorraad medicatie op, ofwel was er geen arts aanwezig, ofwel hadden ze een ander excuus om haar niet in haar basisrechten te voorzien.

Probeert Ortega, behalve via arrestaties en geweld, ook op andere manieren de vrijheid van de burgers te beperken?

COPPENS: Ortega heeft in 2019 enkele wetten laten goedkeuren die nu tegen Nicaraguanen gebruikt worden. Om een voorbeeld te geven: mijn gesprek nu met jou, wordt als een vorm van terrorisme gezien. Het feit dat mijn dochter Amaya met jou heeft gesproken, is terrorisme. De verklaring hierachter is dat wie informatie over de situatie in Nicaragua geeft, het land probeert te destabiliseren.

Nicaraguanen kunnen nergens meer objectieve informatie verkrijgen.

Een andere wet die verregaande gevolgen heeft, is de wet op vzw’s. Elke vzw die financiële steun vanuit het buitenland krijgt, zoals van de Europese Unie, OAS, VS, …, wordt extra gecontroleerd. Mocht het over de financiën gaan, dan valt dat nog te begrijpen, maar de controle situeert zich voornamelijk op inhoudelijk vlak. Ze moeten alle details van hun activiteiten registreren en verantwoorden. Veel van deze vzw’s zijn ontzettend belangrijk voor Nicaragua, omdat ze onderzoek doen naar ziektes, vaccinaties, maar ook of mensenrechten worden gerespecteerd, of de persvrijheid en de veiligheid van burgers bewaakt worden enzoverder. Het gevolg is dat deze vzw’s niet langer hun activiteiten kunnen uitvoeren, omdat zij zogezegd opdrachten uitvoeren die in strijd zijn met de belangen van Nicaragua. Hierdoor verschijnen er geen publicaties meer over de vaccinatiegraad, over de aanwezigheid van bepaalde ziektes zoals mazelen, over de mate waarin mensenrechten worden gerespecteerd.

Nicaraguanen, maar ook buitenlandse onderzoekers en politici, moeten zich dus baseren op de gegevens die de staat publiceert. U begrijpt dat deze gegevens compleet onbetrouwbaar zijn. Komt daarbij dat de meerderheid van de kranten gecontroleerd wordt door de Ortega en zijn kinderen. Nicaraguanen kunnen nergens meer objectieve informatie verkrijgen.

Daniel Ortega en zijn vrouw Rosario Murillo worden vaak in één adem genoemd. Hoe komt dat?

COPPENS: Nicaragua is het enige land ter wereld waarvan ik weet dat de vrouw van de president vicepresident is geworden. Toen Ortega de tweede keer de verkiezingen won, was zijn vrouw Murillo enorm populair. Zij is de persoon die de communicatie van Ortega beheert. Mensen die met Ortega hebben samengewerkt, weten dat zij alle thema’s bepaalt. Haar macht is ongezien. We weten ook dat ze een rancuneuze en compulsieve persoonlijkheid heeft. Dat maakt ook dat zij in staat is om zeer verregaande misdrijven te begaan, zoals arrestaties van al hun politieke tegenstanders. Wat hier in Nicaragua gebeurt, is niet zoveel verschillend als wat de nazi’s deden op Kristallnacht. Ortega en Murillo kennen geen grenzen.

Waarom komen mensen niet in opstand en betogen ze niet opnieuw?

COPPENS: Ortega en Murillo hebben goed begrepen dat hun enige manier om hun revolutie in stand te houden, het gebruik van wapens en geweld is. Nicaragua heeft het machtigste leger van Centraal-Amerika. De bevolking hier heeft geen enkele kans om met geweld de regering te verjagen. Dat zou een ontzettend groot bloedbad veroorzaken. De enige oplossing, is een politieke oplossing.

Nicaragua heeft het machtigste leger van Centraal-Amerika.

We hebben gezien dat twee jaar geleden bij de betoging van moeders die op straat gingen ter ere van de slachtoffers van de studentenbetogingen, Ortega sluipschutters heeft ingezet om het protest de kop in te drukken. Verschillende artsen hebben hierover getuigd op basis van het forensisch onderzoek dat ze uitvoerden. Helaas werden zij door Ortega gedwongen om een andere doodsoorzaak te noteren. Ondertussen zijn veel van deze artsen naar het buitenland gevlucht. Op basis van hun getuigenissen zijn er door Human Rights Watch en de Verenigde Naties rapporten opgesteld.

Welke rol kan de internationale gemeenschap in dit conflict spelen?

COPPENS: We weten dat Daniel Ortega ondertussen de rijkste man van Centraal-Amerika is. Nicaragua heeft immers miljarden dollars steun gekregen van Venezuela. Eerst van Hugo Chavez, nadien van Nicolas Maduro. Al dat geld is weggesluisd naar privérekeningen van Ortega, zijn ministers en zijn familieleden. Ontzettend veel geld voor ontwikkelingsprojecten is eveneens op de privérekening van Ortega beland.

Wat de internationale gemeenschap kan doen, is wat Joe Biden en Kamala Harris hebben gedaan. Ze hebben immers familieleden van Ortega en een aantal van zijn ministers op de zwarte lijst gezet. Hierdoor worden hun rekeningen in landen zoals Panama en Kaaimaneilanden bevroren en kunnen ze niet langer transacties doen.

De Europese Unie zou deze economische sancties kunnen versterken. Ook in Luxemburg, Nederland, België en Duitsland zou de wet op de privacy voor deze mensen opgehoffen kunnen worden, waardoor hun rekeningen bevroren kunnen worden en dit geld mogelijks terug naar Nicaraguanen kan gaan. Ook het opheffen van de diplomatieke paspoorten van deze mensen is belangrijk. Zij kunnen nu nog steeds naar Europa komen om luxegoederen te kopen, terwijl hun eigen bevolking kreunt onder de armoede.

Waarom kiest u er niet voor om terug te keren naar België?

COPPENS: Mijn vrouw en kinderen en mijn schoonfamilie zijn Nicaraguanen. Mijn hart ligt in Nicaragua. Maar ik ben een Belg en soms verlies ik wel de moed om hier te blijven. Toch kan ik niet anders dan mijn verantwoordelijkheid op te nemen en aanwezig te zijn waar mijn familie mij nodig heeft. Mocht het te gevaarlijk worden, dan zal ik Nicaragua verlaten, maar op dit moment is dat niet mogelijk. Ik ben in het bezit van een document dat normaal gezien steeds verlengd werd, zodat ik in Nicaragua kan wonen. Sinds 2018 is mijn document echter niet langer verlengd. Het gevolg is dat als ik nu vertrek, ik misschien niet meer kan terugkeren. Dat is een risico dat ik me op dit moment niet mag permitteren.

Als ik nu vertrek, kan ik misschien niet meer terugkeren.

Frédéric Coppens

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content