‘Als we in Syrië enkel bombarderen, staat er binnen enkele jaren gewoon een IS 2.0 op’

11.11.11 vindt dat België er geen goed aan doet om enkel de militaire kaart te trekken in de strijd tegen IS.

België neemt vanaf vandaag voor minstens een jaar deel aan de luchtaanvallen tegen Islamitische Staat (IS) in Irak én Syrië. Net zoals in september 2014 (Irak) worden vage beloftes gedaan rond Belgische steun aan een “politieke oplossing”, maar beperkt ons land zich in de feiten tot een louter militair ingrijpen dat er niet in zal slagen IS duurzaam te verslaan.

De belofte op een ‘omvattende aanpak’ blijft opnieuw een lege doos. Terwijl de regering enkele maanden geleden nog volhield niet onbezonnen ten oorlog te trekken, zien we nu dat dit wel gebeurt.

IS 2.0 bombarderen?

11.11.11 erkent dat IS militair moet worden aangepakt. Recente Nederlandse en Britse voorbeelden tonen echter dat er geen nood is aan een militaire intensifiëring in Syrië langs Belgische zijde. De regering stelt dat IS eerst militair verslagen moet worden vooraleer er ruimte is voor politieke en stabiliserende maatregelen. Dat is een fundamentele denkfout.

De ervaringen van de afgelopen vijftien jaar met de voorgangers van IS, zoals Al-Qaeda in Irak (AQI), tonen dat zonder een breder parallel politiek stabilisatieplan terroristische organisaties niet verslagen kunnen worden maar telkens opduiken in nieuwe gedaantes. IS heeft ervaring met een nederlaag die gevolgd worden door een triomfantelijke comeback. Als we ons enkel beperken tot bombarderen en de bredere conflictdynamiek in Syrië en Irak ongemoeid laten, zullen we IS hooguit ondergronds jagen en belanden we in een doodlopend straatje waarin we om de paar jaar IS/Al-Qaeda 2.0, 3.0 of 4.0 gaan bombarderen.

Prioriteiten juist stellen

IS gedijt immers in chaos. Enkel door die chaos aan te pakken kan de terreurorganisatie worden verslaan. België kan hier een veel nuttigere én complementaire rol in spelen. Deelname aan luchtaanvallen is een afleiding van belangrijkere prioriteiten zoals het herstel van een staakt-het-vuren (exclusief IS en Al Nusra) en maatregelen ter bescherming van Syrische burgers, concrete steun aan het politieke proces tussen Syrische oppositiegroepen en het regime, en de ontwikkeling van vredesopbouwstrategieën voor de day after.

Het een kan niet los gezien worden van het ander: zonder concrete vooruitgang op het terrein zijn de politieke gesprekken in Genève tot mislukken gedoemd, en blijft het vacuüm waarin IS gedijt voortbestaan.

België kan hiertoe een hele reeks aan maatregelen nemen. Zo kan ons land steun geven aan een onderzoek naar de ontplooiing van VN-blauwhelmen voor de instandhouding van een staakt-het-vuren, steun geven aan luchtdroppingen en luchtbruggen van voedsel en medicijnen boven belegerde gebieden en kan ze de steun aan lokale reddingsorganisaties opvoeren.

Ons land kan daarnaast zoals Nederland haar financiële steun aan het VN-departement van Politieke Zaken verhogen om de slagkracht van VN-Syriëgezant de Mistura te versterken, of extra middelen vrijmaken voor het herstel van ziekenhuizen, scholen en infrastructuur in bevrijde gebieden. België kan verder de talloze middenveldorganisaties en lokale besturen ondersteunen die vandaag nog steeds in Syrië werken. Meer dan 800 middenveldorganisaties zijn nog steeds actief in het land.

Samen met lokale besturen vormen ze eilandjes van stabiliteit die een dam op kunnen werpen tegen IS: in gebieden waar zo’n lokale actoren standhielden kreeg IS nooit echt voet aan grond. Deze actoren genieten grote lokale legitimiteit, en zijn ook essentieel om het Syrische sociale weefsel herop te bouwen in de toekomst. We kunnen de mensen die Syrië proberen op te bouwen niet over het hoofd blijven zien, en ons enkel concentreren op de brutaliteit van het kalifaat.

Het kan anders

De Nederlandse regering koppelde aan de beslissing om luchtaanvallen uit te breiden naar Syrië begin dit jaar wél een pakket aan aanvullende maatregelen. Op Europees niveau bestaat ook een Regionale Strategie voor Syrie, Irak en de strijd tegen IS, die een vrij omvattend kader biedt voor Belgische maatregelen.

De federale regering moet daarom, naar analogie met Nederland, op korte termijn een pakket concrete politieke, stabiliserende en humanitaire maatregelen ontwikkelen gericht op de implementatie van de Europese regionale strategie. Ze moet, zoals Nederland, ook een Speciale Belgische Gezant aanstellen die gebaseerd is in de regio en verantwoordelijk is voor de concrete uitwerking van dergelijk pakket.

Vijftien jaar War on Terror hebben één ding geleerd: als bommen alleen niet werken, moeten er niet gewoon meer bommen afgeworpen worden. Enkel een politieke strategie die de grondoorzaken aanpakt van de oorlog in Syrië heeft kans op succes. Als we enkel bombarderen, staat er binnen enkele jaren gewoon een IS 2.0 op.