‘Alle internetpathos ten spijt begint Trump tot de orde van de dag te behoren’

‘Het inreisverbod bewijst dat’, zegt Knack-hoofdredacteur Bert Bultinck. ‘Wat de eerste keer een land in rep en roer zet, wordt bij de derde poging zonder al te veel gedoe goedgekeurd.’

Voorpaginanieuws was het hier en daar nog net wel, al werden de gebeurtenissen anders geduid. Het inreisverbod van Donald Trump, dat eind januari nog alle stoppen deed doorslaan, is vorige week zonder al te veel rumoer ingegaan, donderdagavond om acht uur lokale tijd in Washington. Herinnert u zich nog de dwingende vragen die een klein halfjaar geleden werden opgeworpen? Het inreisverbod werd een moslimverbod genoemd, en was volgens tegenstanders ten gronde discriminerend of zelfs racistisch, omdat het bevel van de Amerikaanse president zeven landen (in de tweede, ‘verwaterde’ versie nog zes) viseerde waar voornamelijk moslims wonen. Verscheidene rechters volgden die redenering, onder meer omdat Trump tijdens zijn verkiezingscampagne voortdurend een harder optreden tegen moslims had verdedigd, doorgaans in weinig subtiele bewoordingen – ‘a complete and total shutdown of Muslims entering the United States’, bijvoorbeeld.

Vorige week besliste het Amerikaanse Hooggerechtshof dan toch dat het inreisverbod kon ingaan, zij het met belangrijke beperkingen. Mensen uit Somalië, Sudan, Syrië, Iran, Jemen en Libië mogen wél nog het land in als ze ‘een bonafide claim’ kunnen voorleggen dat ze een relatie hebben met een ‘persoon of entiteit’ in de Verenigde Staten. Dat is rijkelijk vaag voor een juridische tekst, en daar was de laatste dagen wat gehannes over: verloofden blijken te elfder ure onder de uitzondering te vallen, tantes en schoonzonen of -dochters ook, maar grootouders dan weer niet.

Opmerkelijk genoeg werd de invoering van de travel ban bij ons vooral politiek geduid: nieuwsstukken hadden het over een langverhoopte opsteker voor Trump, die het de laatste tijd niet onder de markt had, met kadertjes erbij over de tanende populariteit van de president. De morele duiding, die zo manifest ten grondslag lag aan de opwinding in januari, was daarentegen veel minder prominent, in sommige gevallen zelfs ronduit afwezig. Nochtans komt het besluit van het Hooggerechtshof in grote lijnen op hetzelfde neer: minstens tot oktober zal de gewone Sudanees of Libiër niet naar de VS kunnen reizen, gewoon omdat Trump dat heeft beslist ‘voor de veiligheid van Amerika’. Dat blijft een dubieuze ingreep. Het gerespecteerde Cato Institute wees er afgelopen week nog eens droogjes op dat in de veertig jaar tussen 1975 en 2015 welgeteld nul -‘zero’ – inwoners van die landen slachtoffers hadden gemaakt bij terroristische aanslagen in de VS.

het bevestigt nogmaals wat we eigenlijk allemaal al wisten: dat grote emoties, zowel in de media als bij ‘de mensen’, geen garantie zijn voor volharding in het verzet. Brandende verontwaardiging met veel uitroeptekens is niet de meest doeltreffende manier om hardnekkig beleid tegen te houden. De morele ontzetting, brandstof van hysterische tweets en posts allerhande, is vaak niet meer dan het libidineuze pleziertje van de dag – ‘wat u moet weten voor u gaat lunchen’. Wat de eerste keer een land in rep en roer zet, of dat toch lijkt te doen op Facebook, wordt bij de derde poging zonder al te veel gedoe goedgekeurd. Wie voor de verdediging van de grondrechten zijn geld heeft ingezet op Twitterwoede is eraan voor de moeite. Er werd al in de eerste uren na de verkiezingsnacht van 8 november voor gewaarschuwd: alle internetpathos ten spijt zou Trump al gauw tot de orde van de dag gaan behoren. Of nog erger: het zou blijven gaan over zijn tweets en schuine commentaren, terwijl het beleid onbelicht zou passeren. Het inreisverbod bewijst dat.

Zodra de druk wordt opgevoerd – een stroom van vluchtelingen, een reeks gruwelijke aanslagen – blijkt morele opwinding in veel gevallen niet meer dan een valse start, een snoepje voor de nieuwsjunk of de petitieliefhebber. Niet alleen in het buitenland. Ook de veelbesproken ‘vreemdelingenwet’ van staatssecretaris Theo Francken werd afgelopen week uit de kast gehaald naar aanleiding van het geweld tegen agenten op de Sinksenfoor: ‘We gaan die mensen pakken en hen zo zwaar mogelijk straffen. Als dat enigszins kan, zetten we hen het land uit’, zei de Antwerpse burgemeester. Terwijl het bij het invoeren van de wet begin dit jaar werd benadrukt dat het allemaal niet zo’n vaart zou lopen. Voor een ‘verkeersboete’ zou niemand ooit het land worden uitgezet. Het blijft belangrijk om door de wilde stemmingmakerij heen de echte beslissingen te lezen en te bestuderen. Alleen zo kan verontwaardiging omgezet worden in een daadkrachtige bescherming van wat we zo plechtig ‘onze democratie’ noemen.