Ludo Bekkers

Albanië: vergeten foto’s uit een vergeten land

Ludo Bekkers Kunst- en fotografierecensent

Een visueel verslag door twee Franse paters-missionarissen van het lot van de Armeniërs in Albanië is momenteel te zien in Charleroi.

Albanië, een verdoemd land in het verleden en nu nog worden Albanezen vereenzelvigd met de ongure sujecten die de West-Europese landen onveilig maken. Veel heeft te maken met de woelige geschiedenis die dit Balkan-land de vorige eeuw heeft ondergaan. Haast nooit heeft het rust gekend en het werd overgeheveld van het ene regime in het andere. Men zou van minder rebels worden.

In de tijd tussen 1906 en 1939 werkten er twee jezuïetenpaters voor een minderheid van christenen, want het overgrote deel van de bevolking was en is moslim. Die twee Franse paters-missionarissen waren ook fotografen. Antoine Poidebard (1878-1955) en Guillaume de Jerphanion (1877-1955) legden een beelddocumentatie aan die nu ondergebracht is in de Oosterse Bibliotheek van de Sint Jozefs universiteit in Beiroet. Een visueel verslag van de activiteiten die de orde van Ignatius in de regio ontplooide. Ook een documentatie over de Armeniërs, hun manier van leven, hun huisvesting, hun steden en de landschappen maar ook getuigenissen van de opeenvolgende bloedbaden die sedert 1895 georganiseerd werden door de heersende overheid op een bevolking die tot dan toe tot het Ottomaanse rijk behoorde tot de geplande volkerenmoord van 1915.

Het moet onmiddeljjk duidelijk zijn dat de tentoonstelling van die foto’s geen gruwelijke beelden toont. Integendeel het zijn oude, wat bleke foto’s die meestal opnamen zijn van personen, portretten dus, groepsfoto’s, landschappen en straattonelen. Zonder de achtergrond te kennen heel gewone kiekjes die elke toerist toen zou kunnen gemaakt hebben. Wat hen zo bijzonder maakt is de kennis van de achtergrond en de geschiedenis. Want buiten het gewone, het dagelijkse, weet men uit de geschiedenis van het land, dat achter de geportretteerden, het landschap en de groepsfoto’s, soms enkele rijen weeskinderen, drama’s schuilen die de camera van de paters en van enkele anoniemen niet kan of wil tonen. Zo wordt een vluchtelingenkamp van Armeniërs in het toenmalige Beiroet vanuit de hoogte getoond, een dorp zou men zeggen, zonder enig levend wezen met als enige aanduiding de ineengeknutselde daken van de barakken. Maar dan moet men ook goed kijken.

Zijn dit belangrijke foto’s. Ja en neen. Het zijn tijdsdocumenten, fragmenten uit het leven maar die pas hun betekenis krijgen wanneer men de geschiedenis kent en ze daar in kan plaatsen. Dan worden zij getuigenissen die echter te braafjes zijn om te ontroeren.

Tentoonstelling “Les Arméniens, Images d’un destin 1906-1939”. Charleroi, Musée de la Photographie, nog tot 17 mei 2015.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content