De tweede gevechtspauze tussen Turkije en de Koerdische strijders in Noordoost-Syrië wordt niet nageleefd. Knack was zaterdag getuige van gevechten nabij Tel Tamer tussen pro-Turkse milities en de door Koerden geleide Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF).
Zaterdagmorgen, 11 uur. Een ambulance stopt met gierende banden voor het eerste hulpzaaltje van het ziekenhuis in Tel Tamer. Een vrouw wordt binnen gedragen en op de brancard gelegd. Haar wanhopige familieleden ernaast. De vrouw, moeder van vier kinderen, wordt uit een deken gerold en onderzocht. Hoofdwond en diepe wond in haar borstkas. Maar het is te laat, ze is overleden. Omgekomen door een mortieraanval bij haar huis, nog geen half uur geleden. Ze woonde in Abdul Salam, een dorpje ten noordwesten van Tel Tamer.
De hele morgen al worden slachtoffers af en aan gebracht in het kleine hospitaal. Allemaal uit hetzelfde gebied als dat van de overleden vrouw. Blijkbaar hakken de pro-Turkse milities er stevig in vandaag, horen we van Michael Wilk. De Duitse arts is hier met andere Europese collega’s om slachtoffers te helpen, uit eigen beweging. Er zijn geen Belgen bij de artsengroep.
De Turkse huurlingen zijn afkomstig van een allegaartje van groeperingen waaronder het voormalige Vrije Syrische Leger dat tegen de troepen van president Bashar al-Assad vocht. Na acht jaar oorlog zijn deze strijders er een stuk religieuzer op geworden en vechten ze nu zij aan zij met nog veel extremere eenheden zoals Jabhat Fateh al-Sham, voorheen bekend als het Nusrafront en ex-IS-strijders. De pro-Turkse milities, gesteund door Erdogan, verenigen zichzelf onder het zogeheten Nationale Leger, maar ze worden ook aangeduid als het Vrije Syrische Leger.
Sinds de inval van de Turkse troepen in de grensstreek in het Noordoosten van Syrië, duiken verschillende filmpjes op van het Nationale Leger dat burgers oppakt, martelt en executeert. Zo werd de bekende Koerdische politica Hevrin Khalaf op 12 oktober op de M5 snelweg door de pro-Turkse rebellen aan haar haren uit haar auto gesleurd, in elkaar geslagen en ter plekke neergeschoten.
Het zijn deze huurlingen die het tweede vredesbestand tussen Turkije en de Koerden telkens schenden, al is het nooit zeker te zeggen wie er als eerste begint te vechten, de SDF of de Turkse milities.
‘Er werden vanmorgen drie oudere mannen binnengebracht die zwaar mishandeld waren,’ vertelt dokter Wilk. ‘Hun borstkas was ingeslagen en met een scherp voorwerp bewerkt, hun rug lag open van de slagen met een touw of kabel. Een van hen durfde niets te zeggen omdat er nog tien familieleden van hem door de Turkse milities werden vastgehouden. De Turkse milities ontvoeren burgers in ruil voor hoge sommen losgeld. Elke dag krijgen we mensen binnen die zwaar mishandeld zijn, naast gewonden door mortierinslagen en beschietingen. Allemaal slachtoffers van de Turkse invasie.’
De Turkse milities ontvoeren burgers in ruil voor hoge sommen losgeld.
Lees verder onder de foto’s
Russen
De frontlijn ligt bij het dorpje Soda, zo’n dertien kilometer ten noordoosten van Tel Tamer. Hier vechten Turkse militietroepen tegen de SDF. Maar in praktijk ligt het een stuk ingewikkelder omdat er ook Syrische militairen en Russische militaire politie in het gebied aanwezig zijn. We zien ze voorbij komen als we richting Soda rijden. De Syrische militairen zwaaien naar de bevolking en maken het vredesteken. De bevolking zwaait terug.
Volgens de bewoners zijn de Syrische militairen op weg om de Koerden bij te staan in de vandaag opgelaaide strijd tegen de Turkse huurlingen. De Syrische regering klaagt de huurlingen aan omdat ze de gevechtspauze schenden. De Russische militaire politie gaat intussen naar Tel Tamer om het stadje te beschermen tegen de mogelijke komst van Turkse strijders.
Vlak voor Soda komen we tientallen vluchtende families tegen. Telkens met vader, moeder en twee kleine kinderen op één brommer, auto’s zien we een stuk minder. ‘Die zijn makkelijker te raken door een Turkse drone,’ weet onze tolk. ‘Een brommer niet.’
De Turkse drones zijn een nachtmerrie voor de bevolking in het gebied. De toestellen hebben al veel slachtoffers gemaakt. Ook nu horen we er een vliegen, al is het ding nergens te bespeuren.
De Turkse drones zijn een nachtmerrie voor de bevolking in het gebied.
Het wordt steeds stiller op de weg. Wij zijn de enigen die de kant van Soda opgaan, al de rest rijdt ervan weg.
Onze chauffeur wordt er zenuwachtig van en begint dan maar te zingen. Na een paar kilometer houden we halt. Er staan mensen langs de kant van de weg en twee lokale journalisten. De reporters vertellen dat hier de laatste basis gevestigd is van de YPG, de Koerdische strijdgroep die de SDF leidt. Daarachter, een tweetal kilometer verder, zitten Assads troepen die gisteravond zijn gearriveerd.
Omdat we geen officieel visum hebben en zoals alle journalisten via de door de Koerden gecontroleerde grens met Irak zijn binnengekomen, durven we het niet te riskeren om de Syrische troepen tegen het lijf te lopen. Buitenlandse journalisten worden soms weken of maanden opgesloten. Toen de Syrische militairen zojuist passeerden in hun konvooi, letten ze niet op ons. Maar om er nu open en bloot op af te stappen, is vragen om moeilijkheden.
We vragen aan een groepje mannen wat er aan de hand is. ‘We zijn op de vlucht voor de Turken, ze zijn bij ons dorp aangekomen,’ zegt een bewoner die met zijn gezin op de brommer zit. Zijn vrouw lijkt doodsbang. De twee kindertjes tussen hen in begrijpen er zo te zien niets van. Hij moet verder, zegt de man paniekerig. ‘Ze kunnen elk moment hier zijn.’
De andere mannen komen van een dorp uit de buurt, Umm al-Kayf. ‘De Turken zijn nog niet bij ons, maar ze komen onze richting uit,’ zegt Hamed Jodir. ‘Het hele dorp is Arabisch maar we verwelkomen de Turken niet, integendeel. We wonen al ons hele leven samen met de Koerden en we willen geen Turkse tussenkomst in ons gebied. Het zijn dieven, ze maken alles kapot.’ Hij doelt op de pro-Turkse milities waar de bevolking inmiddels doodsbang van is geworden, na alle gruwelverhalen over martelingen.
‘De Koerden beschermen ons,’ zegt de bewoner. ‘Maar dit gebied zal binnenkort weer door Bashar Assad worden ingenomen, dus rekenen we nu op het Syrische leger. Ik ben er gerust is, ik weet zeker dat ze ons gaan helpen vandaag.’ De andere mannen knikken instemmend. Ze zijn allemaal blij met de komst van de Syrische troepen, klinkt het.
Tunnelnetwerk
Plots stopt een wagen voor onze neus, met gierende remmen. Een journalist stapt uit en roept dat we er vandoor moeten want iets verderop zijn ze in een hinderlaag gelopen van de Turkse milities.
‘We werden zomaar uit het niets beschoten,’ zegt de Poolse journalist. ‘We zijn er als een haas vandoor gegaan.’
We springen in de auto en maken dat we wegkomen.
Terug in het ziekenhuis horen we dat er een tiental gewonden is binnengebracht, allemaal uit Soda. Diezelfde middag wordt Soda onder de voet gelopen door de Turkse huurlingen. De Koerdische troepen boden geen tegenstand.
‘Het is de meest bloedige dag van het staakt-het-vuren,’ zegt een verpleger in het ziekenhuis.
Het vredesbestand duurt tot dinsdag. Intussen hebben de Koerdische strijdkrachten laten weten dat ze zich zullen neerleggen bij de eis van president Erdogan; ze gaan zich terugtrekken uit de 30 kilometer brede zone langs de Turks-Syrische grens. Russische en Turkse patrouilles zullen straks gezamenlijk patrouilles uitvoeren in het gebied.
Intussen zien we dat de Koerden druk bezig zijn met de aanleg van een uitgebreid tunnelnetwerk in de grensregio. En in verschillende dorpen worden metalen overkappingen boven de straten aangelegd, ter bescherming tegen drone-aanvallen. Niemand wil er iets over zeggen maar de bedoeling is duidelijk; de Koerden bereiden zich voor op een mogelijke nieuwe strijd met de Turken.
Het laatste bericht dat we van dokter Wilk via Whatsapp op zondagavond krijgen, is dat er de afgelopen nacht nog tientallen gewonden zijn binnengebracht in het ziekenhuis van Tel Tamer. Volgens de arts is de frontlijn dichterbij gekomen naar het ziekenhuis, ze zitten er nu op 10 kilometer vandaan. Wat betekent dat de Turkse milities terrein winnen. Alle Koerdische checkpoints op de route van de frontlijn tot het ziekenhuis zouden zijn weggehaald.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
