Maurits Vande Reyde (Open VLD)

‘We mogen de illusie van de welvaartsstaat definitief opbergen’

Maurits Vande Reyde (Open VLD) Vlaams Parlementslid (Open VLD) en oud-voorzitter van Jong VLD

De overheid is als een baby, zei Reagan ooit: altijd veel honger, met weinig besef van verantwoordelijkheid. Het IMF-rapport over overheidsuitgaven van deze week lijkt dat nog maar eens te bevestigen. Het is tijd om er eindelijk lessen uit te trekken, schrijft Maurits Vande Reyde in zijn bijdrage voor het Schaduwparlement.

Kort samengevat komt het IMF-rapport van afgelopen week hierop neer: overheden in België nemen enorm veel en geven daar vervolgens een beetje van terug, op een manier die het best te vergelijken is met een baby die zijn voedselpap over de keukenmuur smeert. Verre van efficiënt dus.

De grote angel zit in de gigantische brok sociale voordelen. Die vormen maar liefst een kwart van wat wij allemaal produceren op een jaar. Dat is, niet verrassend, groter dan in de meeste andere landen. Enkel Frankrijk spendeert meer aan sociale uitgaven, aldus het IMF-rapport.

Dat zou op zich nog niet zo’n probleem zijn, ware het niet dat er met die gigantische massa bitter weinig resultaat wordt geboekt. Daar zou iedereen zich aan moeten storen. Want over de wenselijkheid van een genereus sociaal systeem kan je nog discussiëren. Dat de output ervan bij de laagste van alle Oeso-landen hoort terwijl we er net het meest aan uitgeven, daar is maar één woord voor: hallucinant.

We mogen de illusie van de welvaartsstaat definitief opbergen

In 48 bladzijden legt het IMF daarmee één van onze grootste maatschappelijke pijnpunten genadeloos bloot: sociaal beleid is nauwelijks gelinkt aan sociale mobiliteit. De illusie in een welvaartsstaat te leven mogen we voorgoed opbergen. Daarin zou het net moeten gaan om mensen die relatief minder hebben vooruit te helpen. Bij ons gebeurt net het omgekeerde: gelijkheid wordt enkel kunstmatig nagestreefd door een torenhoge belastingdruk. Nivellering boven progressie: dat is natuurlijk de simpele manier. We zijn daarmee een afpak- in plaats van welvaartsstaat. Vanuit eender welke ideologische invalshoek is dat een desastreus model.

Er worden in het rapport enkele tekende voorbeelden gegeven. Zo is er de kinderbijslag, dat systeem waarbij de overheid ooit heeft besloten om procreatie massaal te subsidiëren. 3,5 Miljard kost dat in Vlaanderen, zowat een tiende van de totale uitgaven. Geld dat van iedereen komt en vervolgens weer via wat kostelijke overheidsinstanties over een willekeurig deel van de bevolking wordt uitgekletst. Geen visie, geen vooruitgangsmechanismen, enkel en alleen: u heeft een kind, u krijgt geld, gewoon omdat dat zo hoort volgens de regels die we ooit hebben uitgevonden. Met dat soort beleid verspillen wij dus een kwart van onze rijkdom.

Het IMF zegt dan ook: schaf dat soort van kul af, laat iedereen gewoon meer netto verdienen en richt sociale correcties op waar ze nodig zijn en het meest effect hebben. Klinkt logisch. Alleen heeft het IMF dat wel vaker gezegd. Net als de Europese Commissie. En honderden andere rapporten de afgelopen jaren. Daar is bitter weinig actie uit voortgekomen.

De afgelopen week was er opnieuw geen enkele parlementaire tussenkomst over het IMF-rapport. We lijken immuun geworden voor staalharde analyses Het wordt dus hoog tijd om die spiraal doorbreken. De taks-shift is een eerste lovenswaardige poging. Toch zijn er meer fundamentele keuzes nodig. Laten we beginnen door sociale correcties slim en gericht te maken, zoals het IMF voorstelt. Dat zal helaas niet lukken door enkel te schuiven met bevoegdheden tussen overheden, zoals nu het enige antwoord lijkt te zijn. Er is daarvoor écht politiek leiderschap nodig.

Partner Content