‘Wat stelt burgerschap nog voor als het een brevet wordt zoals een rijbewijs?’

Fatma Pehlivan, Kamerlid voor SP.A, heeft geen goed oog in de burgerschapstest die N-VA-Kamerlid Sarah Smeyers eeder deze week voorstelde.

‘We moeten meer werk maken van integratie’. Het moet wel het meest gekopieerde besluit zijn dat gemaakt wordt bij analyses over migratie in dit land. Dat er vanuit het middenveld maar ook van burgers zelf positieve initiatieven komen die hier werk van willen maken, is telkens weer hartverwarmend en noodzakelijk. Burgerschap groeit immers van onderuit. Burgerschap is iets dat je in het dagdagelijkse onbewust meeneemt, het gevoel van thuis te horen in de maatschappij die respect heeft voor jou als persoon, en waar jij op jouw manier iets aan teruggeeft.

Voor sommigen is dat met vrijwilligerswerk, anderen organiseren mee wijkinitiatieven, velen werken hard zodat hun kinderen een goede opleiding kunnen genieten, of enkelen rapen dat blikje op van straat en gooien het in de vuilnisbak. Het zijn dit soort grote en kleinere inspanningen die een maatschappij draaiende houden en die ons tot burgers maakt. Burgers die bijdragen tot een samenleving waar het goed om leven is. Het is een moeilijk en zwaar proces zonder einde, waar de individuele burger zich blijvend moet voor inzetten.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat ik mede vanuit mijn ervaring als iemand met een migratieachtergrond, geen meerwaarde zie in het burgerschapsexamen dat Sarah Smeyers van N-VA op tafel gooide als oplossing voor de integratieproblematiek. Bij het voorbeeld dat mevrouw Smeyers gaf van mogelijke voorbeelden, zoals dat we elkaar in BelgiË een hand geven, wist ik niet of ik moest lachen of huilen. Als dit het niveau is van vragen die zouden moeten bewijzen of iemand een goede burger is, dan ben ik erg bezorgd over hoe beperkt iemand als mevrouw Smeyers burgerschap invult. Wat stelt burgerschap nog eigenlijk voor als het een brevet wordt dat je kan halen na een examen alsof het een rijbewijs is. Zal daarna misschien ook een praktische toets volgen? Het voorbeeld van elkaar de hand schudden geeft de indruk alsof alle omgangsregels klaar en duidelijk zijn. Maar is dit wel zo? Hoeveel kussen geeft een Belg of Vlaming op de wang en bij welke gelegenheid?

Maar ik wil gerust mevrouw Smeyers het voordeel van de twijfel gunnen. Misschien moet ze eerst werk maken van een proefmodel van een burgerexamen en dat alvast eens testen op de gemiddelde Belg. Die zou dan toch zonder problemen moeten slagen toch?

Nu, blijkt dat in andere landen met dit soort testen toch niet zo evident te zijn, en kunnen er heel wat vragen gesteld worden over de relevantie van dergelijke tests. Vluchtelingenwerk Nederland heeft vorig jaar een selectie gemaakt van de vragen gesteld op het Nederlands inburgeringsexamen, waar mevrouw Smeyers naar verwees. Het resultaat? 64% van de Nederlanders die test aflegden bleek geen goede Nederlandse burger te zijn, die onder meer niet wist dat Willem Van Oranje een katholiek was.

Vandaar ook mijn uitdaging voor Sarah Smeyers: maak een burgerexamen en test het uit op een doorsnede van de inwoners van dit land. Als u dan ontdekt dat, volgens het examen, de meerderheid van de mensen in dit land geen goede burgers blijken te zijn, dan kan u ook meteen werken aan een verplichte bijscholing voor de gebuisden, wie die ook mogen zijn.