‘Geef je een kind van 5 een prik tegen het coronavirus of niet? Gooi deze vraag op eender welk sociaal medium en er zal geheid een hevige discussie losbarsten. Een discussie die ook in kranten en op tv en radio ongetwijfeld zal gevoerd worden. Dat debat mag zeker gevoerd worden. Maar het is erg belangrijk om aandacht te hebben voor de wijze waarop we dat debat aanpakken’, zegt Maarten De Schryver (doctor in de psychologie). ‘Want hoe we hierover met elkaar in discussie gaan kan grote gevolgen hebben, die deze pandemie ver voorbij gaan.’
Met de beslissing om kinderen vanaf 6 jaar verplicht een mondmasker te laten dragen in de klas heeft het grote coronadebat er een nieuw twistpunt bij. Wanneer het over jonge kinderen gaat worden discussies vaak nog gevoeliger en complexer dan ze al waren. En daar komt binnenkort misschien nog een kwestie bij, wanneer er al dan niet beslist wordt om kinderen van 5 tot 11 een coronaprik te geven.
Wanneer het over kinderen gaat, worden discussies nog gevoeliger en complexer dan ze al waren.
Als het aan het Europees geneesmiddelenbureau EMA ligt kan het. Het EMA gaf twee weken geleden groen licht voor het vaccin van Pfizer BioNTech. De voordelen van het vaccineren van die groep kinderen is groter dan de nadelen, zegt het EMA. Vooral risicopatiënten, kinderen met een verlaagde immuniteit bijvoorbeeld, zullen erbij gebaat zijn. Of we in ons land werkelijk vanaf 5 jaar gaan vaccineren hangt onder meer af van de beslissing van de Hoge Gezondheidsraad. Maar daar wacht het publieke debat niet op. De discussie om kinderen wel of niet te laten vaccineren woedt al volop.
Nu kan je dat debat op twee manieren volgen. Ofwel met de verwachting dat er in de kwestie rond het vaccineren van kinderen een objectieve waarheid is. Ofwel met de verwachting dat die waarheid niet eenduidig is, maar subjectief.
Een wiskundig vraagstuk zoals “Wat is de vierkantswortel van 289?” heeft één objectieve oplossing. De vraag “Welke voetbalploeg speelt het mooiste voetbal van Europa?” zal veel minder snel tot consensus leiden. Daarbij nemen we aan dat er niet één juist antwoord bestaat en dat er verschillende opinies over bestaan. We gaan een debat over die laatste vraag dan ook meer vanuit een relativistische bril bekijken.
Het verschil tussen de twee bovenstaande vragen is duidelijk. Maar morele vraagstukken bekijkt niet iedereen door dezelfde bril. Sommigen zullen die vraag eerder objectief beschouwen, waarbij er één juist antwoord te verwachten valt. Voor hen is er geen plaats voor consensus. Anderen kijken dan weer eerder relativistisch en hebben meer zin voor nuance.
Maar de wijze waarop we debatteren kan wel een grote invloed hebben op hoe mensen morele vraagstukken bekijken. In een experiment uitgevoerd aan de universiteit van Yale werden sommige deelnemers gevraagd om over een bepaald moreel vraagstuk een “argue-to-win” debat te houden: argumenteren met als doel gelijk krijgen. Anderen werden aangemoedigd om een “argue-to-learn” debat te voeren, waarbij het vooral belangrijk is om zo veel als mogelijk de standpunten van de ander te begrijpen. Informeren is daar belangrijker dan winnen.
Wat bleek? Na het experiment waren er beduidend meer deelnemers in de “argue-to-win” groep die een objectieve waarheid veronderstellen op de morele vraagstukken dan in de “argue-to-learn” groep. Participanten in die laatste groep hielden er een eerder relativistische kijk op na.
Hoe we debatteren is belangrijk in het bepalen van hoe we tegenover het vaccineren van kinderen staan. En dat kan grote gevolgen hebben. Voor zij die niet overtuigd zijn dat vaccineren een maatschappelijke winst kan opleveren kunnen door een “argue-to-win”- debat een extremer standpunt gaan innemen waarbij er geen plaats is voor nuance. Dat kan de deur openen naar foute generalisaties.
Gebrek aan nuance kan ertoe leiden dat mensen ook afwijzend worden ten opzichte van andere vaccins. Het gevolg is dat men niet enkel het Covid-vaccin zal weigeren, maar ook andere vaccins tegen dodelijke (kinder)ziektes zoals mazelen, tetanus of pneumokokken. Een trend die helaas is ingezet en waarvoor o.a. Tijl Jonckheer, voorzitter van de Belgische Vereniging voor Kinderartsen, al voor waarschuwde op Radio1.
De toon op sociale media en in krantencommentaren is er vandaag op gericht om het debat te willen winnen. Argumenten worden scherp en krachtig verwoord, met maar weinig begrip voor nuance of de mening van anderen. We moeten er in dit debat des te meer bewust van worden dat deze wijze van debatteren verontrustende gevolgen kan hebben. Een debat over een coronaprik voor kinderen kan zo leiden tot scepsis over het vaccineren van kinderen. Een hellend vlak dat moet vermeden worden.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier