‘Waarom de doodstraf moet uitsterven’

‘De afschaffing van de doodstraf is een niet alleen moreel de juiste keuze’, schrijft europarlementslid Hilde Vautmans (Open VLD) naar aanleiding van de internationale dag tegen de doodstraf. ‘Het is ook duidelijker, rechtvaardiger en het is een keuze die de steekvlampolitiek overstijgt, die de tand des tijds doorstaat.’

In april van dit jaar zorgde de Hongaarse premier Orban weerom voor ophef in het Europees Parlement. Hij verdedigde niet alleen met veel aplomb zijn anti-vreemdelingenbeleid, met de spreekwoordelijke glimlach legde hij uit waarom hij de pers muilkorfde en waarom hij het recht had de doodstraf in zijn land in te voeren. Na een moord op een winkelier in het zuiden van Hongarije, vond hij het zijn plicht om de Hongaarse publieke opinie hierover te raadplegen. Zijn stelling werd in Straatsburg allerminst goed ontvangen. Verbolgenheid en afkeur over de partijgrenzen heen. En terecht. De doodstraf is niet alleen moreel onaanvaardbaar, het is ook risicovol en inefficiënt.

Op de eerste plaats is het nog nooit aangetoond dat de gerechtelijke executie een afschrikwekkend effect op misdaad zou hebben. Daarentegen is wel bewezen dat er elk jaar een hoop onschuldige mensen geëxecuteerd worden. Een dramatische fout die geen enkele overheid kan rechtzetten en dus een risico dat niemand zou mogen nemen. Ook de idee achter de ‘moderne’ doodstraf bevat een immense tegenstelling: we gaan de veroordeelde niet barbaars afslachten met een guillotine, nee, we pretenderen het fatsoen op te brengen om dit op een ‘beschaafde’ wijze te doen. Het resultaat blijft echter hetzelfde: we ontnemen iemand het recht op leven. Een recht waarvan we in 1948 met de Verklaring van de Rechten van de Mens hadden afgesproken dat het onvervreemdbaar zou zijn. Hypocrisie is de valkuil voor dit zogenaamde ‘ethische’ denken.

Rangorde

En hoe bepalen wanneer de doodstraf moet worden toegepast? Passen we de doodstraf enkel toe in uitzonderlijke omstandigheden? En wat zijn deze omstandigheden dan? Is een roofmoord erger dan een verkrachting? Even erg of misschien minder erg? Wat dan met een passionele moord? Want ook daar stierf een mens. Onvermijdelijk zal er een rangorde moeten worden opgesteld van het toegebrachte leed, want in een rechtstaat kan er niet ‘à la tête du client’ veroordeeld worden. Heeft u een rangorde in gedachten die in een sluitende wettekst kan gegoten worden? En belangrijker: kan u er prat op gaan dat minstens tweederde van de Europeanen daar net zo over denkt?

Afschaffing

De afschaffing van de doodstraf is een niet alleen moreel de juiste keuze, het is ook duidelijker, rechtvaardiger en het is een keuze die de steekvlampolitiek overstijgt, die de tand des tijds doorstaat. Daarom moeten we vanuit Europa blijven streven voor de wereldwijde afschaffing van de doodstraf. In de landen waar deze vreselijke straf nog voorkomt, moeten we onmiddellijk oproepen voor een feitelijk moratorium op het uitspreken van de doodstraf met het oog op de uiteindelijke afschaffing daarvan. Vandaag, 10 oktober, is het de internationale dag tegen de doodstraf plaats. Laten we dat moment aangrijpen om te blijven ijveren voor de wereldwijde dood van de doodstraf.