Voor Di Rupo I is de grondwet een vodje papier

“De Grondwet is geen vodje papier”, dixit Leo Tindemans en daar ben ik het volmondig mee eens. De regering Di Rupo blijkbaar niet.

Op 9 januari ll. lees ik in mijn krant dat de federale regering het lef heeft om artikel 195 van de Grondwet tijdelijk te wijzigen, om zo een hele rist bepalingen uit de Grondwet te wijzigen zonder “de democratische waarborg van de raadpleging van het kiezerskorps”.

Het tijdelijk wijzigen van artikel 195 komt erop neer dat deze regering de automatische parlementsontbinding na de herzieningsverklaring koudweg teniet doet. Daardoor wordt fundamenteel aan de “democratische waarborg van de raadpleging van het kiezerskorps” geraakt. Met andere woorden: artikel 195 waarborgt dat om een bepaling van de Grondwet te kunnen wijzigen het kiezerskorps voorafgaand moet worden geraadpleegd. Deze regering meent dat deze waarborg tijdelijk niet nodig is voor een rist van bepalingen uit de Grondwet en schrijft zichzelf een blanco cheque uit om aan de fundamenten van onze democratische samenleving te gaan prutsen.

Van zo’n Grondwetswijziging zullen de meesten onder u op het eerste zicht niet depressief worden, ware het niet dat u je moet weten dat de huidige regering een precedent creëert. Die regering permitteert het zich zowel de inhoud van de Grondwet toe te eigenen als de inhoud ervan dat uit twee belangrijke pijlers van onze democratische samenleving bestaat: de Belgen en hun rechten (wat de politieke en persoonlijke rechten garandeert zoals vrijheid op meningsuiting) en de machten (de instellingen die nodig zijn voor democratisch zelfbestuur, met inbegrip de Belgische staatstructuur). Ik zou voor minder een doos Prozac slikken om opnieuw het zonlicht te mogen zien.

Het verankeren van de bepalingen van de Grondwet in een tekst die niet of moeilijk kan worden gewijzigd, is immers een noodzakelijke voorwaarde voor een democratisch zelfbestuur. De intentie van deze regering om dus de procedure van artikel 195, Grondwet tijdelijk buiten spel te zetten, moet radicaal van de hand worden gewezen.

Niet alleen omdat dat “niet nodig, niet wenselijk maar bovenal zelfs gevaarlijk” is en de democratie totaal doet verzwakken. Het democratische principe, dat de verkiezingen gewaarborgd worden, wordt niet enkel met de voeten getreden. Dat de Grondwet enkel via een rigide en tijdrovend systeem kan aangepast worden, zorgt er ook voor dat de democratische instellingen pas na langdurige reflectie en niet omwille van eigenbelang worden aangepast.

We deden intussen al meer dan genoeg ervaring op in het zogenaamde verontschuldigende haast – en spoedwerk van de pensioenhervorming, weddeverhoging van het Koningshuis en de ministers na meer dan 500 dagen onderhandelen. Ik ben de verontwaardiging dat een verkiezingsuitslag de dag van vandaag niet veel meer waard is al lang voorbij. Maar dat nu ook nog geraakt wordt aan de fundamentele plicht tot raadpleging van het kiezerskorps, is voor mij een brug te ver. Ik krijg koude rillingen wanneer een regering het aandurft dergelijk precedent te creëren. Aan welke gruwelijke geschiedenis doet mij dit denken?

Want wie durft vandaag zijn hand in het vuur steken dat deze regering de meerderheid van dit land zal respecteren, met in het bijzonder diens laatste verkiezingsuitslag dat een schreeuw was naar een grondige opkuis van het Belgische huishouden en dus geen bric à brac, ongeacht of men daar gelukkig mee is of niet? De woorden van Elio Di Rupo om alles in het werk te stellen teneinde met huidige ploeg een tweede ambtstermijn uit te zitten, en waar ik nu het mogelijk gevaar kan aan toegevoegd worden “zonder tussentijdse verkiezingen”, wordt met deze enkele vingerknip realiseerbaar.

U zal zeggen “ge ziet spoken”! Wel, laat ons hopen van niet en ik dus morgen niet in de krant moet lezen: “huidige tijden vragen om een uitzonderlijk moedig optreden …”

Tot slot, u weze gewaarschuwd: gewijzigde bepalingen van de Grondwet zijn niet aanvechtbaar bij het Grondwettelijk Hof wegens ongrondwettelijk, maar blijven verankerd tot in de eeuwigheid. Dit is de schaamte voorbij. Lang leve Hongarije in het Belgisch apenland.

Maria-Isabella Detand, juriste