‘Voor CD&V is meedoen en slagen inmiddels de enige optie’

‘Eindelijk is er misschien een federale regering in zicht, als CD&V… N-VA loslaat, of, positief geformuleerd: gaat voor een personalistisch project’, schrijft Benoit Lannoo van de beweging voor Personalistische Inspiratie (#bPI).

De geschiedenis leert het: telkens de Vlaamse christendemocraten in moeilijke omstandigheden zijn gegaan voor een positief project dat vertrekt vanuit hun personalistische gedachtengoed, werden zij daar door de kiezer voor gewaardeerd, denk aan de regeringen-Dehaene I of -Di Rupo. Maar als ze zich vastklampen aan het neoliberale, consumentistische en nationalistisch-identitaire discours van de Vlaams-nationalisten, betalen ze dat bij de verkiezingen cash.

Want by the way: op 26 mei 2019 werd niet alleen het brokkenparcours van Kris Peeters in de regering-Michel afgestraft (min 6 zetels op 150) maar ook dat van Crevits en consorten in de Vlaamse regering van Geert Bourgeois (min 8 zetels op 124). Dat kan niet verbazen, want in het regeerakkoord dat Wouter Beke in de zomer 2014 op een drafje met Bart De Wever had gesloten, was geen spatje oranje inkt te bekennen.

Bij de start van de regering-Bourgeois moest alle inhoud wijken voor de ministerportefeuilles Onderwijs voor Hilde Crevits en Welzijn voor Jo Vandeurzen. Wij weten inmiddels dat ook zij er niet spectaculair veel van bakten: de hervorming van het secundair onderwijs waar al zolang op gewacht werd, heeft de N-VA vakkundig getorpedeerd. En de illusie dat Vlaamse zorg beter wordt naarmate minder federaal aangestuurd, is intussen door een virus doorprikt.

Regering-Jambon

In Vlaanderen is het helaas voorlopig onmogelijk regeren zonder de N-VA. Begrijpelijk dat CD&V-voorzitter Joachim Coens niet in een federale ploeg wil stappen die een gevecht in regel begint met de regering-Jambon. Dat neemt niet weg dat Crevits zich best wat minder slaafs ten opzichte van de Vlaams-nationalisten opstelt: pakweg een beetje meer empathie voor de bloedende cultuursector of mensen in armoede had de CD&V-leading lady de jongste maanden kunnen sieren.

Maar op federaal niveau is al lang duidelijk dat een werkbare regering alleen kan als je de onbetrouwbare N-VA aan de kant laat. Een herstel van de regering-Michel is zelfmoord: de hardvochtige en leugenachtige politiek van Zweeds werd weggestemd, ook door de kiezer die zich door de sirenenzang van het Vlaams Belang liet verleiden. Een minimumpensioen van 1.500 euro voor iedereen: de verkiezingsbeloften van extreemrechts waren niet bepaald Zweeds.

Natuurlijk heeft een federale regeringsploeg best een meerderheid in beide taalgemeenschappen. Maar gezien Franstalige proteststemmen naar extreemlinks en Vlaamse vooral naar het extreemrechts Vlaams Belang gaan, is dat niet langer mogelijk. Di Rupo miste een Vlaamse meerderheid, Zweeds werd aan Franstalige kant niet door een meerderheid gesteund. Dat een federale ploeg in een taalgroep niet de meerderheid haalt, is inmiddels inherent aan het Belgische model.

Abortuscompromis

Dat zijn allemaal ‘berekeningen’ waarom CD&V zich nu best ten volle in Vivaldi-regeringsonderhandelingen smijt. Veel belangrijker nog dan strategie zijn echter de ‘inhoudelijke’ argumenten. Inderdaad, een ruime coalitie met groen en rood op links en blauw op rechts biedt personalisten wel serieuze kansen om het verschil te maken. Met een christendemocratische premier? Misschien zelfs beter niet, en al zeker niet als je voor zo’n post inhoudelijk te veel betaalt.

Allereerst moet CD&V-voorzitter Joachim Coens blijven hameren op ethische compromissen. Een coalitie waarvan alleen individualisme het bindmiddel is, daarin horen personalisten niet thuis. In het abortusdossier bijvoorbeeld kan gepraat worden over verschuiven van de terminus antequem naar 15 weken, als abortus een uitzondering in de strafwet blijft en de ‘vrouwen die anders naar Nederland gaan’ tijdens een serieuze wachttijd begeleid en daarna opgevolgd worden.

Maar personalisten kunnen vooral het verschil maken als zij erin slagen de post corona-relance solidair, inclusief en ecologisch te maken. De pandemie heeft nog maar eens blootgelegd dat wie sterk staat in ons Westerse liberale model door crisissen nog sterker wordt en wie zwak staat er nog door wordt verzwakt. Die ongelijkheid is het ergste virus in onze samenleving: te veel mensen tellen te weinig mee omdat een vermogende elite haar privileges niet deelt.

Staatshervorming

Er moet nu een echte taks-shift komen, met meer lasten op vervuiling, vermogen en consumptie en minder lasten op arbeid, creativiteit en ondernemingszin. Specialisten weten al lang dat een oprechte investering in de NEET’s (‘Not in Education, Employment or Training’) de gemeenschap meer opbrengt dan ze kost. Dat wil dus ook zeggen dat je discriminatie op de arbeidsmarkt met open vizier moet aanpakken in plaats van arbeid nog meer te flexibiliseren.

De relance moet ook ecologisch zijn. Kerncentrales openhouden zonder duidelijkheid over investeringen in groene stroom, heeft geen zin. Het verloningsmodel op basis van bedrijfswagens moet eruit. Bovendien moeten mensen zonder papieren uit de marge van de samenleving worden gehaald: een vlottere afwikkeling van asieldossiers kan samen met een nieuwe collectieve regularisatiecampagne voor wie hier al lang woont en (zwart-)werkt.

En de staatshervorming? Het is duidelijk dat het Belgische institutionele kader ernstige mankementen vertoont en hervormd moet worden. Het voordeel van een discussie zonder de N-VA is dat je eindelijk zonder oogkleppen rond de tafel zit: het Belgische probleem bij uitstek is dat nergens duidelijk is wie welke verantwoordelijkheid draagt omdat de Vlaams-nationalisten alle eindverantwoordelijkheid op Belgisch niveau steevast afwijst.

Het zij zo

Wij hebben maanden tijd verloren omdat mordicus naar N-VA gekeken werd. Het zij zo. Een grondig regeerakkoord is echter onmogelijk op twee weken tijd. Toch moet CD&V erover waken dat in het akkoord voldoende garanties staan voor een positief personalistisch project. In onze particratie telt alleen het regeerakkoord: zonder personalistische garanties daarin haalt Coens best Kris Peeters terug om weer te wauwelen over wat de partij wel wou maar niet kon krijgen.

De minderheidsregering-Wilmès moet dus na 17 september nog enkele weken voortdoen, terwijl de Vivaldi-partijen een goed en grondig akkoord schrijven. N-VA en Vlaams Belang zullen intussen in de Vlaamse media ruimschoots de kans krijgen om moord en brand te schreeuwen, want alleen clicks & bites tellen daar nog. Het zij zo.

Een voluntaristische Vivaldi-coalitie kan met een verbindend personalistisch bestuur de harten binnen enkele maanden terugwinnen.

Benoit Lannoo is coördinator van de beweging voor Personalistische Inspiratie (#bPI)