Alle Vlaamse gemeenten zullen in de toekomst een langetermijnvisie voor hun parochiekerken moeten hebben. Momenteel hebben veel gemeenten al zo’n ‘kerkenbeleidsplan’, maar het is geen verplichting. Daar willen Vlaams minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers (Open Vld) en minister van Onroerend Erfgoed Matthias Diependaele (N-VA) verandering in brengen. Om gemeenten te dwingen na te denken over de toekomst van de kerken op hun grondgebied, worden ze bij de opmaak van de volgende meerjarenplannen (2026-2031) verplicht zo’n plan te hebben.
Vlaanderen telt bijna 1.800 rooms-katholieke parochiekerken, maar door de groeiende ontkerkelijking worden die kerken steeds minder gebruikt voor hun religieuze functie. De Vlaamse regering denkt ook al langer na over de mogelijke herbestemming of nevenbestemming van die gebouwen en werkte daarvoor een aantal instrumenten uit.
Er werden subsidiesystemen uitgewerkt en gemeenten werden aangespoord om een kerkenbeleidsplan in te dienen, een soort langetermijnvisie voor de toekomst van de kerken op hun grondgebied. Zo’n plan is trouwens een voorwaarde om een verhoogde erfgoedpremie of een restauratiepremie te krijgen.
Uit cijfers van 2021 blijkt dat 236 van de 300 Vlaamse gemeenten, vier op de vijf dus, beschikken over zo’n plan. Toch is het geen verplichting en daar wil de Vlaamse regering nu verandering in brengen. Het is volgens de regering ‘een geschikt kader voor het voeren van een structureel debat over de toekomst van de parochiekerken op het grondgebied van de gemeente’.
Concreet zullen gemeenten in de volgende legislatuur en meer bepaald bij het indienen van de meerjarenplannen (voor de periode 2026-2031) verplicht worden een ondertekend kerkenbeleidsplan in te dienen.
Versnelling hoger
Naast die verplichting sleutelt de regering ook aan de subsidiemogelijkheden. Die worden verfijnd en verruimd. Zo zullen projecten voor her- of nevenbestemming ook kunnen rekenen op subsidies voor trajectbegeleiding om de betrokkenheid van burgers en omwonenden te vergroten. Verder zullen ook projecten met gewezen eredienstgebouwen in aanmerking kunnen komen voor subsidies.
Volgens ministers Somers en Diependaele is het nodig ‘een versnelling hoger te schakelen met de herbestemmingen’. “Met respect voor het verleden, maar met oog op de toekomst. We moeten deze gebouwen een tweede leven geven, met dit decreet maken we dat een stuk eenvoudiger en we zetten daar ook de nodige financiële hulp tegenover”, aldus de twee ministers.
