‘Vlaamse energieheffing: wie geen geloofwaardig alternatief biedt, is niet geloofwaardig’

‘Met stijgende verbazing volg ik sinds enkele weken het debat over de Vlaamse energieheffing. Bewuste desinformatie en gepersonaliseerde aanvallen’, schrijft Lode Vereeck (Open VLD). ‘De groenen zijn de Trumpisten van Vlaanderen geworden.’

De Vlaamse energieheffing is er gekomen, omdat de vorige regering geen centen had voorzien voor de subsidies aan groene stroom. De berg aan onbetaalde facturen was in 2014 aangegroeid tot 9.200.000.000 euro. De nieuwe regering kon de kop in het zand steken (en de schuld doorschuiven naar onze kinderen en kleinkinderen) of de boel opkuisen en een nieuw energieverhaal schrijven. Het laatste is gebeurd.

Voor een doorsnee gezin bedraagt de heffing 100 euro per jaar. Wat critici graag vergeten te vertellen, is dat de rekening 50-50 wordt verdeeld tussen gezinnen en bedrijven. Vroeger betaalden die laatste slechts 43 procent. Bovendien krijgen driehonderdduizend kwetsbare gezinnen een verlaagd tarief van 25 euro per jaar. Grote bedrijven betalen dan weer tot 120.000 euro per afnamepunt, waarvan zij er vaak meerdere in gebruik hebben. Enkel bedrijven die op het hoogspanningsnet zitten, betalen geen heffing omdat dit geen Vlaamse bevoegdheid is (zij betalen uiteraard wel federale belastingen en taksen).

Zonnepanelen

In een opiniestuk op Knack.be pleiten de groene parlementsleden Björn Rzoska en Johan Danen voor een verbruiksbelasting. De Raad van State heeft die deur echter dichtgesmeten, omwille van het ‘non bis in idem’ principe: er bestaat al een federale verbruiksbelasting en eenzelfde goed mag geen twee keer belast worden. Bovendien zouden bij een Vlaamse verbruiksheffing de eigenaars van zonnepanelen geen bijdrage moeten leveren en zou ook er nog eens btw moeten betaald worden. Weten die groenen dat niet?

Minister Annemie Turtelboom (Open VLD) heeft bovendien 14 categorieën bepaald. Zo is er toch differentiatie en doen ook de zonnepanelen hun duit in het zakje, maar blijft de regering binnen de wettelijke krijtlijnen. Het is ironisch dat Test-Aankoop enerzijds pleit voor een verbruiksbelasting en daarvoor anderzijds naar het Grondwettelijk Hof stapt terwijl de Raad van State dit als ongrondwettelijk bestempelde… Begrijpe wie kan.

Woekerrendementen

De oppositie pleit ook voor een verrekening via de algemene middelen van de Vlaamse begroting. Dat zou echter betekenen dat bedrijven niets en gezinnen de ganse rekening moeten betalen, want Vlaanderen heft wel (mee) personenbelasting, maar geen vennootschapsbelasting, Een asociale en onrechtvaardige aanpak, waar deze regering alvast niet voor tekent. Vandaag zien gezinnen hun koopkracht zelfs stijgen doordat de totale energiefactuur daalt. Het VRT-programma De Vrije Markt berekende dat een gezin dat verwarmt met mazout of gas en 15.000 kilometer per jaar rijdt, maar liefst 1.000 euro bespaart op energie (inclusief elektriciteit).

Op Knack.be pleit Groen – net zoals PVDA – ook voor een heffing op zonneplantages. Volgens de ene goed voor 36 miljoen euro per jaar, volgens de andere 115 miljoen euro. Dat is een fractie van de 490 miljoen die nodig is. Woekerrendementen kunnen niet door de beugel, zeker niet voor gesubsidieerde en risicoloze investeringen. Indien een extra heffing zou worden ingevoerd, dan gold ze voor bedrijven én particulieren. Alle contracten (meer dan 220.000) zouden dan herbekeken moeten worden door het Vlaams Energieagentschap. Zo niet, wordt het gelijkheidsbeginsel geschaad. Dat is een schier onmogelijke opgave. Wil men een jarenlange juridische strijd met een onzekere opbrengst of wil men dat bedrijven de helft betalen, zoals nu het geval is?

Hypocrisie en leugen

De hypocrisie in dit dossier is groot. Zo gaan Rzoska en Danen er prat op dat zij hebben uitgebracht dat de Vlaamse energieheffing de financiën van steden en gemeenten zou ondermijnen. Tegelijk vragen ze dat de regering de distributienetbeheerders verplicht om gedurende 6 jaar de dividenden aan hun aandeelhouders te verlagen. Maar wie zijn de aandeelhouders van Eandis en Infrax eigenlijk? Juist, de gemeenten. Klagen dat gemeenten de rekening moeten betalen en tegelijk eisen dat ze minder geld moeten krijgen? Het kan blijkbaar. Bij wijze van voorbeeld: Antwerpen betaalt 700.000 euro Vlaamse energieheffing, zag haar totale energiefactuur met 2 miljoen dalen en ontvangt jaarlijks 12 miljoen euro dividend van de distributienetbeheerder. Case closed.

Naast de hypocrisie regeert ook de leugen. Zo beweren Rzoska en Danen dat de regering zweeg toen bleek dat een deel van de heffing naar de biomassacentrales van Langerlo en Gent ging. Niets is minder waar. Minister Turtelboom heeft in alle media gezegd dat ze geen voorstander is van grootschalige biomassacentrales wegens te duur en niet duurzaam. Als ze er niet zouden komen, scheelt dat al gauw 4 miljard euro en kan de heffing omlaag. Logisch, eerlijk. Vreemd dat Groen haar potentiële bondgenoot hierin blijft aanvallen.

Groene stroom

Tot slot: ook het voorstel van PVDA om de nucleaire winsten van Electrabel te investeren in groene stroom biedt geen soelaas. Vlaanderen is niet bevoegd voor de nucleaire sector en kan de opbrengsten dus niet claimen. Bovendien wordt sinds dit jaar een deel van de nucleaire rente (20 miljoen euro) gestort in een federaal energietransitiefonds, dat niet dient om het Vlaamse energieverleden op te kuisen, maar om de Belgische energietoekomst voor te bereiden.

Met stijgende verbazing volg ik sinds enkele weken het debat over de Vlaamse energieheffing. Bewuste desinformatie, gepersonaliseerde aanvallen: de groenen zijn de Trumpisten van Vlaanderen geworden. Wie geen geloofwaardig alternatief biedt, is immers zelf niet geloofwaardig.

Lode Vereeck, deelstatenkamerlid (Open VLD)