‘Vivaldi kapotmaken? Een deuk in een pakje boter zal al veel zijn’

‘Het beste waar de oppositie op kan hopen is dat Vivaldi aan de eigen weeffouten ten onder gaat’, meent Knack-hoofdredacteur Bert Bultinck.

‘Het staat stil op de Ring, er blijven mensen aankomen’: het had uit een pleidooi kunnen komen voor een beter mobiliteitsbeleid, maar het waren de woorden van Tom Van Grieken die zondagmiddag de protestactie tegen de Vivaldi-regering aanvoerde. Met naar schatting 5000 auto’s stonden de betogers op de parking van de Heizel met geel-zwarte vlaggen onder de slogan ‘Niet mijn regering’. Het protest kwam vroeg. Vroeger dan de regering waartegen het zich richt. De Vivaldi-partijen waren op dat eigenste moment nog druk aan het sleutelen aan het regeerakkoord. Over concreet beleid kon het protest dus niet echt gaan. Partijvoorzitter Van Grieken had het dan maar over de ‘grootste manifestatie die het Vlaams Belang ooit heeft georganiseerd’. De keuze voor auto’s was handig – het weer was niet geweldig – en kon bovendien in de markt gezet worden als een provocatie van de milieubewuste elite. Sinds het verzet van de Franse gele hesjes tegen groene brandstoftaksen is de auto een symbool van een verpauperende bevolkingsgroep die zich niet gehoord voelt. En van de níét verpauperde en toch malcontente middenklasse van bijvoorbeeld de Antwerpse ‘gouden rand’, die zich achter de minder gegoeden verschuilt.

Vivaldi kapotmaken? Een deuk in een pakje boter zal al veel zijn.

Een mediasuccesje was het zonder meer. Voor de telegenieke actie, mét mondmaskers en zonder geweld, kreeg de Schotense politicus, die nog in de reclamesector heeft gediend, van verschillende kanten bloemetjes toegeworpen. Politiek commentator Noël Slangen noemde Van Grieken in Het Laatste Nieuws ‘strategisch vernuftig’ en nu al ‘de uitgesproken leider van de oppositie’. Het is nog onduidelijk hoe kwetsbaar de Vivaldi-regering precies zal zijn – de tumultueuze geboorte ervan heeft minder voorspellende kracht dan sommigen denken – maar de VB-voorzitter heeft in de oppositie duidelijk de beste kaarten. Hij was de grote winnaar van de federale verkiezingen, en hij weet hoe je debatten in Trump-tijden kunt opstarten en sturen. Zo vernuftig hoeft hij overigens helemaal niet te zijn: hij kan gewoon uit de waaier van tactieken aan de andere kant van de oceaan de meest geschikte – lees: de net iets minder ranzige – naar Vlaanderen kopiëren. De technieken van Trump zijn demagogisch en intellectueel vals, en dat is voor Van Grieken juist een voordeel: de andere Vlaamse partijen zullen ze om die reden niet snel gebruiken, waardoor het Vlaams Belang juist meer zal opvallen.

Uiterst positief over het Heizelprotest was ook N-VA-voorzitter Bart De Wever, die al lang heeft ingezien dat hij níét de leider van de oppositie zal worden. ‘Een heel clevere actie’, zei hij in het VRT-programma De zevende dag, ‘heel indrukwekkend’. Het wordt de komende jaren druk in de Vlaams-nationalistische oppositie. De N-VA zit in een bijzonder lastige situatie, die finaal niet meer dan een vertaling is van haar verkiezingsresultaat: al veel te lang te groot om op geloofwaardige wijze de anti-establishmentstem te kunnen vertolken, en tegelijk niet groot genoeg meer om zomaar overal de macht te grijpen. In de Vlaamse regering is de N-VA dominant en heeft ze twee coalitiepartners waartegen ze federaal in het verzet zou moeten gaan. De partij zette vorige week ook het ontwerpakkoord voor een paars-gele regering online, met eigenzinnig commentaar dat moest wijzen op het verschil met de Vivaldi-plannen. Daaruit bleek vooral het omgekeerde: de verschillen zijn echt niet enorm.

‘We maken ze kapot’, zei Bart De Wever vorige week, in een smakeloos tv-moment dat hij achteraf zelf afdeed als ‘cafépraat’. Vivaldi kapotmaken? Een deuk in een pakje boter zal al veel zijn. Het beste waar de oppositie op kan hopen is dat Vivaldi aan de eigen weeffouten ten onder gaat. Met flamboyante beginners als Conner Rousseau (SP.A) en Georges-Louis Bouchez (MR) is die hoop niet ijdel. Maar zelfs dat kan verkeerd uitpakken. De oppositie tijdens de Zweedse regering was verbazingwekkend slap – de SP.A lag in de touwen, de groenen hebben zich zelfs nooit in de ring laten zien, op een paar momenten van Kristof Calvo na – maar ze had vooral last van het gekibbel in de regering zelf, die daarmee alle aandacht naar zich toe trok. Is de Vivaldi-constructie wankel? Uiteraard. Het is goed mogelijk dat ze vroeg of laat uit elkaar spat. Maar het is zeer de vraag of dat het werk van de oppositie zal zijn. Het staat stil op de Ring, en de N-VA staat in de file.