Van daadkrachtige politici bespaar ons, Heer

Nederland heeft een echte Fortis-commissie. Stel je voor.

In Nederland heeft de Tweede Kamer kunnen doen wat de Belgische Kamer niet mocht: een volwaardig parlementair onderzoek opzetten naar de handelingen van de regering in de bankencrisis. De zogenaamde Commissie-De Wit was een volwaardige onderzoekscommissie, met als voorzitter een lid van de oppositie. De conclusies waren erg hard, en dat tot ongenoegen van oud-minister van Financiën Wouter Bos (PvdA) en Nout Wellink, oud-president van de Nederlandse Bank. De Commissie-De Wit zegt dat zij te veel hebben betaald voor de ‘Nederlandse’ tak bij de splitsing van ABN-Fortis in 2008, en zich eigenlijk hebben laten rollen door ‘de Belgen’. Dat was dan weer een mooie opsteker voor Yves Leterme, en het was voor sommige Belgische onderhandelaars dan ook tevreden terugblikken in de reconstructie van die deal in De Morgen. Een van de Belgen heeft het over de vermoeidheid bij de nachtelijke onderhandelingen, ‘want ondertussen was ook al de Dexiacrisis losgebroken’. Hoe de regering-Leterme dat dossier afhandelde, blijft echter toegedekt. Bij afwezigheid van een Belgische ‘Commissie-De Wit’.

Belgische (ex)-ministers hebben een aversie tegen onderzoekscommissies die een onafhankelijke doorlichting maken van hun optreden. Zo weigerde Yves Leterme op te dagen toen de Commissie-De Wit hem wilde horen als getuige. Liever geen ondervraging dan een positieve: het lijkt haast een kwestie van principe.

Nochtans is er nog altijd nood aan een volwaardige parlementaire onderzoekscommissie voor Dexia. Van de door Europa betwiste Arco-deal tot de alweer te heronderhandelen staatswaarborg voor Dexia Holding: met de Fransen is het duidelijk minder profijtig negotiëren dan met de Nederlanders.

Sommige Belgische onderhandelaars doen vandaag meewarig over de gebrekkige dossierkennis van Bos en co. Dat is precies wat de Fransen van de Belgen zeggen. De toenmalige Franse minister Christine Lagarde beschikt over een batterij deskundigen, die elk aspect van het complexe dossier beheersen. De Belgen hadden en hebben geen vergelijkbare staf – de expertise vanuit Arco en Dexia-België, nu Belfius, is ondermaats gebleken.

De Commissie-De Wit gaf Wouter Bos één compliment. In 2008 was hij daadkrachtig geweest. Daadkrachtig nam hij de ene foute beslissing na de andere. Dat kan de Belgische regering over het algemeen ook niet verweten worden: een gebrek aan daadkracht. Daadkrachtig koos de regering-Leterme de Arco-uitweg. Daadkrachtig houdt de regering-Di Rupo er voorlopig aan vast. Daadkrachtig schudde Didier Reynders de hand van Nicolas Sarkozy, daadkrachtig vraagt zijn opvolger Steven Vanackere om nieuwe onderhandelingen. Daadkrachtig erkende ACW-voorzitter Patrick Develtere dat zijn organisatie fouten had gemaakt, waarna hij even daadkrachtig vasthield aan de winstbewijzen voor ‘zijn’ coöperanten.

Wie daadkrachtig beslist, wie daadkrachtig aankondigt wat hij zal doen, imponeert. Daadkracht rendeert dus. Toch op korte termijn. En dat is in de machinerie van de politiek belangrijker dan mogelijke langetermijneffecten. In 2008 was de daadkrachtige Wouter Bos een held in Nederland. Nu is datzelfde Nederland boos omdat Bos (zij het heldhaftig) de strijd verloor.

Misschien hebben we minder nood aan daadkrachtige leiders, en meer behoefte aan goed geïnformeerde politici. Aan beslissers met kennis van zaken.

Walter Pauli