Samen met haar collega Rebekka de Wit heeft de Nederlandse theatermaakster Anoek Nuyens een stuk gemaakt over het einde van de mens als maat der dingen. Het heet Tenzij je een beter plan hebt en zal een vervolg krijgen in een heuse rechtszaak.
Op de promofoto’s draagt u een trui met het opschrift ‘The Future is Female’. Waarom precies?
Anoek Nuyens: Het is een iconische trui. Hij is in 1972 ontworpen ter gelegenheid van de opening van Labyris Books, de eerste feministische boekhandel in New York. Telkens als ik hem aanheb, krijg ik duimpjes van vrouwen en zie ik bij mannen gefronste wenkbrauwen. Soms draag ik hem tijdens vergaderingen waar ik de enige vrouw ben: dan zie je die heren ongemakkelijk naar dat opschrift op mijn tieten staren. (lacht)
Op die promofoto dragen Rebekka en ik die trui om twee redenen. Omdat we twee vrouwen zijn die een stuk maken over de toekomst van de wereld. En omdat een vrouw die iets zinnigs zegt te vaak afgewimpeld wordt: ‘Maar meisje…’ De trui is verkrijgbaar na elke opvoering – vooral mannen kopen hem (lacht) – maar op de scène dragen we hem niet. We hebben gekozen voor futuristische onesies met grafische motieven. De link naar de ruimtevaart heeft te maken met ons uitgangspunt: we willen het publiek het zogenoemde overview effect laten ervaren, zoals een astronaut dat beleeft wanneer hij vanuit de ruimte voor het eerst de aarde ziet. Die aanblik is zo ontroerend dat velen het nadien als hun plicht zien om de aarde te redden.
De klimaatverandering gaan we echt niet met een tochtstrip oplossen
Beschouwt u die plicht ook als de uwe?
Nuyens: Ja. Of ik nu een lecture performance onder een tl-lamp in een vergaderzaal geef, voor het campagnebureau van een politieke partij speel of voor een theaterpubliek sta, mijn missie blijft dezelfde: de wereld verbeteren. Met Tenzij je een beter plan hebt wil ik dat ook doen, samen met Rebekka.
Tenzij je een beter plan hebt is begonnen bij de vaststelling dat alle boeken en krantenartikelen over de klimaatproblematiek eindigen met dezelfde opdracht: ‘Gebruik je eigen verbeelding om een nieuwe toekomst mogelijk te maken.’ Theatermakers zijn leveranciers van verbeelding, dus voelden Rebekka en ik ons aangesproken. We beginnen het stuk – in een decor dat als een kale cockpit van een ruimteschip oogt – door een kort overzicht te geven van het ontstaan van de aarde en de mensheid. Vervolgens focussen we op paradigma’s, en hoe die veranderd zijn. ‘De aarde is plat’, bijvoorbeeld, of ‘de vrouw is ondergeschikt aan de man’. En we vragen ons af: is het paradigma ‘de mens is de protagonist van de wereld’ ook niet aan verandering toe?
Hoe beantwoordt u die vraag?
Nuyens: Door op een komische toon over serieuze feiten te vertellen. Zoals over de Nieuw-Zeelandse rivier Whanganui, die in 2015 als rechtspersoon is erkend. Hetzelfde gebeurde in 2014 met de Argentijnse orang-oetan Sandra.
Na de laatste voorstelling van Tenzij je een beter plan hebt wilt u een rechtszaak tegen de Nederlandse of de Vlaamse overheid aanspannen, vanwege het falende klimaatbeleid aan beide zijden van de landsgrens. Méént u dat?
Nuyens:Dat is echt onze bedoeling, ja. Waarom zouden wij geen zaak tegen overheden kunnen aanspannen in naam van een bos of van de toekomstige generaties? Dat zoeken we nu uit, samen met journalisten, advocaten en activisten. Onze rechtszaak kómt er. De klimaatverandering gaan we echt niet met een tochtstrip oplossen. Daarvoor moeten er radicale veranderingen op grote schaal komen. Dus is het nodig dat een rechter zegt: ‘Dit is mijn uitspraak en daar zult u het mee moeten doen.’
Tenzij je een beter plan hebt, op 7 en 8 december in de Vooruit in Gent en op 12 en 13 januari in de Monty in Antwerpen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
