Theater: Zielsverwanten, Peter De Graef/Dwama/Leporello

Van Goethes oorspronkelijke verhaal hield regisseur en tekstschrijver Peter De Graef enkel de soapstory en – niet onbelangrijk – de intenties van de schrijver over.

STILSTAAN BIJ DE CHAOS IN JE HOOFD

Peter De Graef, een van Vlaanderens beste monoloogacteurs en voeg daar meteen ook zijn schrijftalent bij (hij won dit jaar de cultuurprijs voor toneelliteratuur met zijn solo ‘Zoals de dingen gaan’), had een serieuze kluif aan zijn nieuwste regie ‘Zielsverwanten’ (***). Niet alleen stelde hij zich voor de uitdaging om Goethes gelijknamige roman te bewerken tot enkel de raamvertelling over bleef om dat in te vullen met zijn eigen en andere (meta)fysische filosofieën, op het laatste moment moest ook actrice Katelijne Verbeke wegens ziekte verstek laten gaan wat voor enkele rolwissels zorgde.

Vrouwen aan de macht Maar het moet gezegd dat actrices Els Olaerts en Mieke Laurys (die er op het laatste nippertje bij kwam) zich van hun beste kant laten zien en de twee mannen, Dirk Opstaele (artistiek leider van Ensemble Leporello) en David Cantens het nakijken geven, de eerste wegens te kleurloos, de tweede te karikaturaal. Olaerts is in haar momenten alleen voor de micro, alleen met de gedachten van haar personage, van een pure schoonheid. “Het komt erop aan stil te zijn in dit leven, en dan gaat het bewegen, golvende gedachten.”

Moeilijker is het om wild te zijn van de enscenering die beetje mossel noch vis is. Een huiskamerinterieur met bed, tafel en een losstaande wat verweerde houten deur schept een hyperrealiteit maar met surreële toets. Op een scherm worden af en toe beelden geprojecteerd, een brief wordt geschreven, een traan valt, wisselt af met wetenschappelijke nieuwsflashes. Het staaft De Graefs conclusie aan het einde van het stuk, maar toont zich als theatraal middel soms te illustratief.

Tussen soap en filosofieles

Van Goethes oorspronkelijke verhaal hield De Graef enkel de soapstory en – niet onbelangrijk – de intenties van de schrijver over. De soapstory is die van een vreemde vierhoeksverhouding: wetenschappers en geliefden Charlotte (Olaerts) en Eduard (Opstaele) willen het bestaan van een niet-stoffelijke werkelijkheid aantonen. Ze huren voor hun project de wereldvreemde, nerd Fabian (Cantens) als assistent in. Maar dan komt Ottilie (Laureys) op de proppen: emotie dringt de wetenschapscocon binnen met deze ooit-vriendin van Charlotte. Ze gaf Charlottes leven duchtig een andere wending, en zal dat ook nu weer keer op keer doen.

Op deze vreemde vierhoeksverhouding beuken schuld en vergiffenis, extreme gevoelsmatigheid en droogwetenschappelijke afstandelijkheid als polaire krachten in. Het soapverhaaltje injecteert De Graef met nieuwe filosofieën. Over de meetbaarheid van intenties en vrije wil, over de jihad in onszelf, … zware inhouden die met een lichtheid gebracht worden zoals de absurd-grappige scène waarin ze zichtzelf een elektrodenhelm uit aluminiumfolie maken. Die combinatie van genres en sferen maakt ‘Zielsverwanten’ tot een bijzonder stuk: filosofieles, soap, huis clos relatiedrama en ja ook absurdistische sitcom.

Veel te mooi Toch zit die verhouding nog niet altijd juist. Noem het, het euvel van de schoonheid. Een gevoel dat we wel vaker hebben bij sommige van De Graefs teksten. Elke zin op zich is een bloedmooie filosofische bedenking bij het leven, bij die nietige mens met zijn oneindige gedachten, met een geest groter dan het universum. Alleen zit er zo weinig lucht tussen die zinnen. ‘Atomen stellen we ons altijd voor als bolletjes, maar eigenlijk is dat lucht’, wordt opgemerkt in het stuk. Dat idee vermag ook deze ‘Zielsverwanten’.

Aan het slot van de voorstelling wordt de vergelijking gemaakt tussen wetenschappelijke verklaring en de satellietsite Google Earth: hoe je van veraf langzaam inzoomt op het detail, tot jouw herkenbare dichtbije dagdagelijkse wereld, maar wanneer je op het detail nog verder inzoomt wordt die realiteit weer even onwezenlijk. Het minste dat je kan zeggen is dat De Graef je altijd met heel wat materiaal om kauwen de eenzame nacht instuurt.

Liv Laveyne

Op tournee tot en met 13 november. www.dwama.be

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content