Theater: De Mannen (Vernieuwd Gents Volkstoneel)

Het einde van de Ledebergsaga: pa Dreivingers – Chris van den Durpel – verschijnt ten tonele van de Minard.

’t Spel zit weer op de wagen

Toen acteur en regisseur Bob De Moor enkele jaren geleden zijn artistiek leiderschap bij het Tieltse theater Malpertuis doorgaf aan Piet Arfeuille was dat met één grote al jarenlang sluimerende droom voor ogen: het Gentse volkstoneel nieuw leven inblazen met de creatie van nieuwe stukken met een hedendaags elan.

Vernieuwd Gents Volkstoneel

De liefde voor het volkstoneel deed De Moor op bij Romain Deconinck, wiens stukken hij als kind al met zijn ouders bijwoonde in de Minard en in wiens stukken hij als beginnend acteur ook enkele malen speelde. Tegenwoordig is de traditie van het volkstoneel in Vlaanderen een beetje jammerlijk verloren gegaan. Of beter gezegd, het volkstoneel is overgelaten aan het amateurcircuit. Het Vernieuwd Gents Volkstoneel is daarop een uitzondering.

Hoewel het Vernieuwd Gents Volkstoneel zijn officiële start had in 2009 met ‘Uniroyal‘, een stuk over een garagefamilie,die verdacht veel leek op onze koninklijke familie (met een hilarische Barbara Sarafian als Fabiola), werd de kiem voor een nieuw volksrepertoire al eerder gelegd. Het is immers sinds 2003 een traditie dat De Moor tijdens de Gentse Feesten uitpakt met een komedie, vaak geschreven door Jo Van Damme (bekend als presentator van ‘De rechtvaardige rechters’) en het liefst opgevoerd in de Minard uiteraard.

De Ledebergsaga

De schouwburg zat tijdens de Gentse Feesten dan ook weer tot de nok vol voor ‘De Mannen‘. Na ‘De Jongens‘ (2007) en ‘De Ondernemers‘ (2008) is ‘De Mannen‘ het sluitstuk van de Ledebergsaga over twee niet al te snuggere broers, Franky (De Moor) en Tony Vanneste (Daan Hugaert). Na bij de bank ‘wegens frauduleuze maar onvoldoende te bewijzen praktijken’ te zijn ontslagen, is Franky terug het ouderlijk huis in Ledeberg ingetrokken bij zijn kruimelcriminele, illegaal DVD-kopieën verkopende broer Tony en hun vader.

Ditmaal verschijnt de in ‘De Jongens‘ en ‘De Ondernemers‘ al vaak aangehaalde en gevreesde vader Rudy Dreivingers ook werkelijk ten tonele, in de figuur van Chris Van den Durpel. Hij doet wat van hem verwacht kan worden: een leuk Godfather-typetje neerzetten. Actrice Mieke Bouve is de teefjeshond in hun niet al te elegante kegelspel.

De truken van het volkstoneel

Zoals de naam van het gezelschap de ambitie ervan uitdraagt, wil De Moor het volkstoneel terug in ere herstellen maar tegelijk ook voor vernieuwing gaan. In concreto betekent dit dat de gekende clichés van het volkstoneel gerecycleerd worden om er een hedendaags elan aan te geven.

Die clichés, die ’truken van de foor’ (niet toevallig ook de titel van een van de eerste stukken van het Vernieuwd Gents Volkstoneel), worden echter vaak met een iets te grote gretigheid – en daardoor onoplettendheid – bovengehaald, ook ditmaal.

Er is het decor: geen lege black box ruimte of een enscenering waarvan je het concept moet snappen, maar meteen een duidelijke concrete ruimte. Een bed, een biljarttafel, een stuk heg en wat bierbakken. Ledeberg in een notendop. Er zijn de groots aangezette typetjes: de met de jaren wat verlepte babe van een schooldirectrice, de volkse flamboyante charlatan, de stijve hark met kromme moraal, de godfather-oppercrimineel. Er wordt gespeeld met allerlei misverstanden, er zijn de seksgrappen. Kortom, wat in een doorsnee aflevering van ‘FC De Kampioenen‘ zit, het zit ook allemaal in deze voorstelling.

Maar er is ook – typisch voor het Gentse volkstoneel – de schalkse maatschappijkritiek met verwijzingen naar de actualiteit. Zo wordt in ‘De Mannen‘ de Gentse Roma-zigeuner problematiek en criminaliteit in scholen aan de kaak gesteld. En ook die andere realiteit sluipt binnen wanneer de acteurs – niet te beduusd om zichzelf te kakken te zetten – lachen met acteur Daan Hugaert die bekend is als Van Deun uit de tv-serie ‘Witse‘.

Vernieuwd

Met deze Ledebergtrilogie verwezenlijkt De Moor zijn droom van een vernieuwd Gents volkstoneel slechts ten dele. De clichés zijn pertinent aanwezig: de typetjes, de overvloed aan (seksuele) woordspelingen in sappig dialect, de verwijzingen naar de actualiteit, een scenario dat stoelt op misverstanden met in de staart van het verhaal een leuke onverwachtse twist. En je weet gegarandeerd: ’t spel zit weer op de wagen, zoals ze dat ook zo smakelijk in het stuk zeggen. Maar wie het woord Vernieuwd zoekt in voorstellingen als deze, blijft vooralsnog op zijn honger zitten.

We hebben het gevoel dat het Vernieuwd Gents Volkstoneel wat te gemakkelijk voor de gekende paden blijft kiezen, de gemakkelijke lach bespeelt en zelden echt ongemakkelijk laat worden of een wrange tragiek onder de humor laat zien. (Daar was bijvoorbeeld ‘Citytrip‘ dat Bob de Moor samen met Daan Hugaert en Jurgen Delnaet maakte, naar een tekst van Filip Vanluchene toch een straffer voorbeeld van.)

Plezierig zijn ‘De Mannen‘ zeker, maar een gezelschap – laat staan het volkstheater – leeft maar in die mate dat het zichzelf durft uit te dagen.

Liv Laveyne

Gezien tijdens de Gentse Feesten. Komend seizoen op tournee. www.vernieuwdgentsvolkstoneel.be