Theater / dans: Violet, Damaged Goods

Bezwerende uitputtingsslag van Meg Stuart.

Violet is de laatste kleur van de regenboog, die de overgang vormt naar het onzichtbare en het onbekende. Ze is de tegenpool van rood aan de andere kant van het kleurenspectrum. Meg Stuart heeft er haar jongste choreografie naar genoemd.

De Amerikaanse choreografe, die met haar gezelschap Damaged Goods tot de Vlaamse dansscène wordt gerekend, tart ditmaal in alle opzichten de zintuigen en dit niet alleen bij haar dansers, maar ook bij de toeschouwers. Oordopjes zijn een must want het geluidsvolume is maximaal. Wie dit ongemak overwint, wordt echter beloond met hyperdynamische danstaferelen en een bezwerende finale.

Exploratie van de lichaamstaal

Met ‘Violet‘ ( * * * ) waagt de choreografe zich op de grens van het spectrum van de zichtbare tinten. In het Engels – toch de moedertaal van de choreografe – is het woord ook verwant met ‘violent‘. De dansers sparen hun lijf niet, maar leveren een ongeziene uitputtingsslag. Wie aan de programmafolder ruikt stelt vast dat zelfs het reukorgaan wordt geprikkeld, misschien wel met viooltjesparfum al kunnen we niet vergelijken met andere odeurtjes.

Een ingedeukte glimmende pekzwarte aluminiumplaat met spiegeleffecten vormt de monumentale achterwand. De Amerikaans-Ierse slagwerker Brendan Dougherty heeft zich aan de linkerkant opgesteld. Naast zijn percussie-instrumenten beschikt hij ook over elektronische apparatuur, waarmee hij obsederende geluiden kan creëren. Toch is daar in de beginfase nog weinig van te merken.

De vijf dansers staan een tijdje roerloos naast elkaar op de scène, de blik op oneindig. Heel langzaam komt er beweging in het groepje. Zij spelen niet op elkaar in, maar gaan ieder hun eigen weg. De zwaaiende armen, optrekkende benen, schuddende hoofden en ingetrokken schouders ogen in hun onderlinge combinatie ongewoon. De mogelijkheden van de lichaamstaal worden op een originele manier afgetast. De bewegingen, gebaren en houdingen zijn er om zichzelf en hebben geen diepere betekenis. Naargelang de geluidenstroom aanzwelt, gaat ieder nog heftiger tekeer.

Huppelen evolueert naar springen, vaak zo hoog mogelijk. Sommigen slaken wilde kreten of sperren gewoon hun mond open. De ruimte wordt niet alleen in de hoogte, maar ook in de diepte en de breedte afgetast. Door nieuwe bewegingen uit te proberen en te herhalen komt onvermoede lichaamsenergie vrij. Sommigen lijken de extase te bereiken.

Te rade bij flippende outsiders

Meg Stuart observeerde de cycli in de natuur. Zij bestudeerde het menselijk gedrag en de psychische ontsporingen. Ook stak ze haar licht op bij sjamanen, en al dan niet flippende outsiders.

Af en toe doorklieft een lichtflits het podiumlandschap. Of is het een lamp, die door kortsluiting explodeert? Als na drie kwartier hels kabaal en uitzinnige bewegingen de muziek verstilt, vertraagt de lichaamstaal. De dansers strijken langs elkaar heen. Zouden ze toch uit zijn op communicatie? Of is dit maar schijn? Maar neen, ze raken wel degelijk elkaar aan en voelen zich niet te beroerd voor een omstrengeling. Ze rollen naar hetzelfde punt en vormen uiteindelijk een kluwen.

Wanneer Master of Ceremony Brendan Dougherty een stevige beatsound op hen loslaat, worden ze weer hyperactief. Elk op zijn manier. Net als bij de draaiende derwisjen geeft ieder zich over aan een ritueel met repetitieve bewegingen, die hen uiteindelijk in een hogere en misschien wel bovennatuurlijke staat moeten brengen. Een verblindend licht maakt een bruusk einde aan hun verwoede pogingen.

De hemelse violen waren in ‘Violet‘ nog niet te horen.

Ludo Dosogne

In Avignon nog tot 25/7, Brussel Kaaitheater 29/9 tot 1/10