Hemelse gewaden uit China.
Jarenlang verbleef de Nederlander Leo Haks in het Verre Oosten, onder meer in Singapore. Daar ontdekte hij in 1975 een verloren gegane kunstvorm, de met de hand beschilderde papieren kledij die in de taoïstische traditie van China aan de goden werd geofferd en verbrand. Met die rituele verzending hoopt men geld, goederen en boodschappen naar de ?andere wereld? te sturen. In China zelf werd het gebruik na de communistische machtsovername en de Culturele Revolutie verboden. In Singapore, met zijn grote Chinese bevolkingsgroep, bleef de traditie bestaan tot de jaren zestig. Daarna gaven de Chinezen zelf niet veel meer om deze precieuze volkskunst. Hun papieren offergaven laten zij voordrukken in Bangkok.
Leo Haks ontdekte in de traditionele ?paper shops? nog heel wat vergeten voorraden handgeschilderde papieren kledingstukken en kocht die op. Ook uit papier geknipte en versierde figuurtjes of siermotieven en beeldjes in ?papier maché?, die ook als offers voor de goden dienden, nam hij op in zijn collectie. De meeste van de stukken dateren uit de periode 1930-1960. Haks raakte ook geïnteresseerd in kostuums en attributen uit de klassieke Chinese opera. Die opera’s werden trouwens opgevoerd om zowel de toeschouwers als de goden te behagen. Haks maakte kennis met de voormalige acteur en directeur van een reizend operagezelschap, Liew Seng Wah, en kocht van hem heel wat stukken uit de jaren dertig op. Veel glitter, zijdeborduursel op zijde en brokaat dus.
Toen Frans Haks, de voormalige directeur van het Groninger Museum, enkele jaren geleden kennis maakte met de merkwaardige collectie van zijn broer Leo, kon hij hem ervan overtuigen er een boek en een tentoonstelling aan te wijden. In een theatraal en bewegend decor van Herman Postma en met lichteffecten van Greenaway-medewerker Reinier van Brummelen, is een deel van de collectie nu te zien in de Kunsthal in Rotterdam. Naast de papieren kledij en de operakostuums omvat de collectie ook kleding en tempelornamentatie die ter gelegenheid van een verjaardag of een begrafenis in de ?paper shops? werden gehuurd.
Paul Dossche
?Hemelse gewaden uit China. Geschenken voor goden en doden?, in de Kunsthal, Westzeedijk 341, Rotterdam. Tot 9/3.
Operakostuum, jaren ’30 : om te behagen.
