Marketingstrateeg Kurt Ostyn kijkt naar het gebruik van statistieken in de politiek. “Alle middelen zijn goed om de perceptie te voeden. En spijtig genoeg: het werkt.”
“Mits het toepassen van de juiste technieken krijg je elk product of dienst aan de meerderheid van de consumenten op z’n minst één keer verkocht.” Dat weet elke marketeer. Of dit echter de basis is van een goede marketingstrategie valt ten zeerste te betwijfelen, want éénmaal je het vertrouwen van een klant hebt geschonden ben je hem of haar definitief kwijt.
In de huidige onderbuikdemocratie is de perceptie belangrijker dan de waarheid.
Behalve in de politieke marketing. Het wordt steeds duidelijker dat in de huidige onderbuikdemocratie de perceptie belangrijker is dan de waarheid. Alle middelen zijn goed om die perceptie te voeden. En spijtig genoeg: het werkt.
Marketing en politiek: een onfrisse combinatie
“Lap, daar gaan we weer”, was mijn eerste reactie bij het zien van een titel en grafiek die een politieke partij onlangs de wereld instuurde. De titel luidde spectaculair ‘Overheidsbeslag duikt onder 50%’. De bronvermelding van de objectieve Nationale Bank van België moest de geloofwaardigheid van de cijfers verzekeren. En een grafiek met een sterk dalende pijl zette dit succes nog eens extra in de verf.
Enkel de zeer aandachtige lezer kon ontcijferen dat het niet om echte resultaten ging, maar om een prognose waarbij vermoed wordt dat in 2019 het overheidsbeslag in 5 jaar tijd 0,2 % onder de magische 50% zou kunnen eindigen. Van een duik gesproken…
Voor mij is het duidelijk: bij N-VA zijn ‘old school marketeers’ aan het werk die zeer goed beseffen dat de modale Belg zich makkelijk laat (mis)leiden.
De politieke partij in kwestie excuseerde zich nadien voor het ‘voorval’ en noemde het een ‘bad day at the office’. Voor mij is het duidelijk: hier zijn ‘old school marketeers’ aan het werk die zeer goed beseffen dat de modale Belg zijn krant of tablet slechts diagonaal leest en zich dus makkelijk laat (mis)leiden door titels, afbeeldingen en statistieken. Of zoals elke journalist ondertussen al weet: “er zijn leugens, er zijn grove leugens, en er zijn statistieken…” Want jawel, met statistieken kan je alles bewijzen.
Mijn oren al eens goed bekeken?
Ik zou de makers van dergelijk misleidende grafieken persoonlijk aan de oren willen trekken. En over oren gesproken… Wist u dat ik statistisch kan aantonen dat ik met mijn twee oren boven het wereldwijde gemiddelde zit? Reken even mee: er zijn meer dan 7 miljard mensen op onze planeet van wie meer dan 99% twee oren heeft (er zijn namelijk ook mensen die door een afwijking of een ongeval maar één of zelfs geen oren hebben. Mensen met 3 oren zijn er wellicht niet).
Laat ons nu het gemiddelde berekenen (alle oren optellen die de mensheid momenteel bezit en dat delen door het aantal mensen), dan krijgen we het sommetje ‘iets minder dan 14 miljard’ gedeeld door 7 miljard’, en dat is dus iets minder dan twee. In Molokai, waar de bevolking hard te lijden had onder de gevolgen van lepra liggen de resultaten onder dit wereldgemiddelde. Begrijpelijk. Ik daarentegen heb twee oren. Ik zit dus boven het gemiddelde. Alstublieft. Deze statistische bevinding wordt nog duidelijker wanneer ik ze in een (misleidende) grafiek giet. Zie die score… Ik ben toch geweldig?
En dat is nog niet alles: mijn ogen, handen, voeten, vingers, tenen, armen, benen. statisch gezien scoor ik overal boven het gemiddelde. Ik ben een superman. En ik kan het bewijzen. Bovenstaande is een klassiek voorbeeld van hoe eenvoudig het is om aan de hand van grafieken en statistieken mensen te misleiden, zonder te liegen. Er wordt dankbaar gebruik van gemaakt door marketeers en journalisten, en helaas ook door politici.
Nog een vaststelling: wanneer ik marketeers en trendwatchers hoor praten over de generatie van de 60-plussers, dan kunnen ze mij met tal van onderzoeken en statistieken aantonen dat deze doelgroep ongelooflijk actief, dynamisch, levenslustig, leergierig en koopkrachtig is. Er is zelfs een term voor : de SKI-generatie (Spending the Kids Inheritance). Hoor je een vakbondsleider over 60-plussers praten, zal hij evenveel onderzoeken en statistieken hebben om te staven dat deze groep ‘oudjes’ moe en kapotgewerkt is en nauwelijks de eindjes aan elkaar weet te knopen. Statistieken geven hen beiden gelijk…
Moraal van het verhaal
Als lezer? Wees zeer kritisch wanneer statistieken worden opgevoerd. Ga op zoek naar het hele onderzoek. Bekijk de gegevens nauwkeurig. Als marketeer? Heel eenvoudig: wees eerlijk. Als politicus? Kijk regelmatig eens goed in de spiegel.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier