Bij de duizendste Amerikaanse dode in Irak.

Echt voorpaginanieuws was het niet in de Verenigde Staten. Het bericht haalde het niet bij de open- hartoperatie van Bill Clinton of de capriolen van de orkaan Frances. Maar in Irak werd vorige week de duizendste Amerikaanse dode geteld – 868 van hen sneuvelden ná de triomfantelijke aankondiging van George W. Bush, op 1 mei 2003, dat ‘de missie geslaagd was’ en de vijandelijkheden beëindigd. Het aantal Iraakse doden heeft niemand geteld: volgens de meest voorzichtige schattingen zijn het er twintigduizend.

Sinds de Amerikaanse proconsul Paul Bremer in Irak op 28 juni de macht overdroeg aan het interimbewind van Iyad Allawi, is de toestand alleen maar verslechterd. De Iraakse veiligheidstroepen slagen er niet in de rust te herstellen en de Amerikanen zagen zich verplicht hun troepensterkte op te voeren van 115 tot 140 duizend man. De Amerikanen vechten nu op twee fronten: na hun vergeefse poging om de aanhangers van de sjiitische leider Moqtada Al-Sadr uit de heilige stad Najaf te verdrijven, hebben ze nu ook de controle verloren over een aantal belangrijke soennitische bolwerken als Falluja, Ramadi en Samarra. Zelfs in de hoofdstad Bagdad zijn er wijken, zoals Sadr City met zijn twee miljoen inwoners, waar de Amerikanen zich niet meer kunnen vertonen.

Vanuit zijn ziekenhuiskamer adviseerde Bill Clinton de Democratische presidentskandidaat John Kerry wat minder over Vietnam en wat meer over, bijvoorbeeld, gezondheidszorg te praten. Maar de situatie in Irak begint meer en meer op die in Vietnam te lijken. Ook in Vietnam installeerden de Amerikanen een marionettenregime – om nog maar eens een oude term uit de kast te halen. Ze probeerden de oorlog te vietnamiseren. Dat pakte faliekant uit, en de Amerikanen werden meegezogen in het Vietnamese ‘moeras’. Het Q-woord ( quagmire) duikt weer op in commentaren, en de Republikeinse senator John McCain voorspelt zelfs dat de Amerikaanse troepen nog minstens tien jaar in Irak zullen moeten blijven.

De regering van president Bush blijft intussen stug volhouden dat er in januari in Irak vrije verkiezingen zullen worden gehouden. VN-secretaris-generaal Kofi Annan is daar minder optimistisch over. Het geweld en het gewapende verzet zullen doorgaan tot de laatste Amerikaanse soldaat uit Irak is vertrokken, al dan niet in een body bag.

Piet Piryns

De situatie in Irak begint meer en meer op die in Vietnam te lijken.