Het Vlaams Blok staat niet bekend als een zeer rechtzinnige partij. Ze belandt geregeld bezijden de waarheid, hanteert naargelang het forum een verschillend discours en teert graag op gemoedsgesteltenissen – om niet te zeggen vooroordelen – die zelfs zij niet altijd hun juiste naam geeft, toch niet publiek. De kwestie is alweer aan de orde nu het Blok van plan is om zijn beruchte 70-puntenprogramma te schrappen, al gaat het eigenlijk om een ‘actualisering’.
Dat programma omvat een op raciale discriminatie steunend scenario waarmee het Blok vreemdelingen in België wil marginaliseren en uitdrijven. Het heeft de partij electoraal goed gediend. Niet dat zovelen het ook hebben gelezen, maar een actieplan in wel zeventig onderdelen suggereert alvast een radicale en goed doordachte aanpak.
Maar die hoge symboolwaarde creëerde ook een anathema. In al zijn details kan geen twijfel bestaan over de onmenselijke en xenofobe grondslag van het 70-puntenprogramma. Wie nog twijfelde, had eraan genoeg om te beseffen dat een democraat ethisch onmogelijk zaken kan doen (zoals een coalitie sluiten) met een partij die zulke ideeën koestert. Een cordon sanitaire kon daarop de enig mogelijke repliek zijn.
Eigenlijk ten onrechte. Want de rest van de Blok-beginselen is al even autoritair, repressief en discriminerend, ook voor Vlamingen. Het 70-puntenprogramma is er slechts het logische uitvloeisel van. De principes ervan staan met zoveel woorden in het basisprogramma van het Blok. Het formele afschaffen van het 70-puntenprogramma verandert dus niets aan de ideologie van het Blok. Of omgekeerd, als het Blok de 70 punten echt schrapt, moet het zichzelf opdoeken. In het verlengde daarvan is het nog maar de vraag hoe geloofwaardig een Filip Dewinter, co-auteur van het 70-puntenprogramma, et fier de l’être, kan zijn als voorman van een Blok dat dit programma achter zich zou hebben gelaten. Niet dus.
Het is niet voor het eerst dat het Blok het programma onder de mat wil schoffelen – niet om van de inhoud, maar om van de symboolwaarde ervan af te zijn. Ze doet de moeilijke oefening om het anathema te lichten zonder ook maar één van de 70 punten te verloochenen. Het cordon sanitaire doet de partij nu eenmaal pijn, omdat ze erdoor niet in staat is wat dan ook te realiseren van wat ze haar kiezers belooft. Al schuilt ook hierin een paradox, want het 70-puntenplan is totaal onuitvoerbaar want irrealistisch. Het Blok beliegt zijn kiezers wanneer het hen voorhoudt dat Vlaanderen tot een geheel smetvrije, blanke oase om te toveren valt.
De conjunctuur verplicht het Blok vandaag tot een nieuwe poging. De doodsreutel van de VU en het onvermogen van de CVP om orde te krijgen in haar puinhoop openen het perspectief van een nieuw politiek landschap – al wordt het vel van de CVP wel erg voorbarig verkocht. Daarin staat de VLD als volkspartij in het centrum, met links daarvan een rood-groene alliantie van SP, Agalev, een brok christelijke arbeidersbeweging en een fragmentje VU. Rechts gaapt dan een leegte waar een conservatieve partij zich kan nestelen, met rechtse CVP- en VU-restanten, plus wat VLD-spijtoptanten. Daarvan hoopt het Blok de ruggengraat te vormen. Maar voor zo’n doorbraak naar democratisch rechts, kan het een extreem-rechts symbool als het 70-puntenprogramma missen als kiespijn.
Marc Reynebeau
