Herinnert u zich nog de zomer van 2014? Toen schold het campagneteam van John Crombez partijvoorzitter Bruno Tobback de huid vol omdat die zich niet duidelijk had uitgesproken tegen een SP.A-burgemeester die een paar zigeuners uit zijn gemeente wilde wegjagen met loeiharde muziek. Dat paste in een verkiezingscampagne waarin John Crombez zich opwierp als het linkse, warme alternatief voor het kille ijskonijn Bruno Tobback.
Sindsdien heeft Crombez zich nog niet laten betrappen op veel empathie met vluchtelingen. De nieuwe SP.A-voorzitter is aanwezig op Twitter, maar hij verzond de laatste weken niet één tweet met een mening over de gebeurtenissen in Keulen of Koksijde. Alsof hij over vluchtelingen geen mening heeft. Of ze niet durft te uiten.
Tot afgelopen zondag, toen de SP.A-voorzitter in De Zevende dag opeensverklaardedat de vluchtelingen al in Griekenland moeten worden opgevangen en gecontroleerd. En dat wie afgewezen wordt, met een retourtje de veerboot naar Turkije op moet.
Crombez wilde met zijn tv-optreden de eigen partij te snel af zijn. Hij trok een streep door de Internationale en kieperde in één moeite door ook de Conventie van Genève in de vuilbak. Want dat is de consequentie van het door Crombez overgenomen voorstel van de Nederlandse socialist Diederik Samsom om nog maximaal 250.000 vluchtelingen per jaar toe te laten in de Europese Unie. Al wie dan overblijft, moet maar terug naar het onveilige Turkije. Alsof het asielrecht niet meer geldt voor de 250.001e vluchteling.
Meteen werd het pijnlijk duidelijk dat John Crombez geen (links) alternatief heeft voor de analyse en de stellingen van Bart De Wever. Het is ongezien: de voorzitter van de SP.A die de voorzitter van de N-VA slaafs napraat. Wellicht wist Crombez zich al geklopt toen De Wever als eerste zei dat er gekozen zal moeten worden tussen een sterke sociale zekerheid of open grenzen. Ook vandaag heeft hij nog altijd geen eigen verhaal dat verschilt van het N-VA-plan om vluchtelingen op te vangen aan de buitengrenzen van de EU en ze zo nodig met boten terug de zee in te duwen. Heeft het er misschien ook mee te maken dat Crombezs kiezers in Oostende wellicht niet anders denken dan bange burgers in het zwembad van Koksijde?
Aan de christendemocratische staatsman Gaston Eyskens wordt het gezegde toegeschreven: ‘Principes zijn als winden. Je houdt ze zo lang mogelijk op, maar als dat niet meer lukt, laat je ze langzaam en stilletjes los.’ Met zijn morele flatulentie, die maandag de voorpagina’s van de Vlaamse kwaliteitskranten haalde, zette John Crombez zijn eigen partij te kijk.
Het is veelzeggend dat Crombez zijn kompas richt op zijn Nederlandse geestgenoot Diederik Samsom. Met een uitgesproken links programma heeft Samsom met de PVDA in 2012 de Tweede Kamerverkiezingen gewonnen. Waarna hij met Mark Rutte en de liberale VVD ‘rechtsom’ ging bij de regeringsvorming. Sindsdien staat de PVDA te kijk als een opportunistische, platte en haast betekenisloze partij.
In die zin mag John Crombez het partijbestuur dankbaar zijn dat het alert en beginselvast bleef en hem maandag meteen terugfloot. Die interne oppositie behoedde de SP.A ervoor om af te dwalen zoals de Nederlandse PVDA of de Deense Socialdemokraterne – die laatste partij steunde zelfs vanuit de oppositie het ranzige regeringsplan om asielzoekers hun goud af te nemen.
Natuurlijk heeft Crombez met die ene groteske stommiteit het morele gezag van zijn partij aangetast. Hij zal de volgende dagen voor zichzelf moeten uitmaken of hij nog in staat is om het gezicht van de ‘sociale’ oppositie te zijn – want dat is de rol die de Vlaamse socialisten claimen. Zullen politieke tegenstanders straks in ieder vluchtelingendebat de SP.A’ers de mond kunnen snoeren door te verwijzen naar de uitglijer van Crombez? In dat geval moet de voorzitter toch overwegen of hij niet beter kan opstappen. Of zal Crombez er alsnog in slagen zijn geloofwaardigheid te herstellen?
De Europese asielcrisis wordt voor de sociaaldemocraten een pijnlijke lijdensweg.
WALTER PAULI is redacteur van Knack.
John Crombez mag het partijbestuur dankbaar zijn dat het alert en beginselvast bleef.
