‘Schauvliege luistert graag naar de lobby’s ‘

'Als je het statiegeld hoog genoeg maakt, kun je het hele probleem oplossen.' © GettyImages

Statiegeld op plastic flesjes en blikjes zou het zwerfvuilprobleem in Vlaanderen voor een groot deel oplossen. Open VLD en N-VA blijven sceptisch.

In Schotland heeft Coca-Cola afgelopen week zijn verzet tegen statiegeld op plastic blikjes en flesjes opgegeven. Dat is opmerkelijk want uit uitgelekte mails bleek dat Coca-Cola statiegeld als een van de belangrijkste bedreigingen voor zijn omzet ziet en er actief tegen lobbyt. Volgens Rob Buurman van Recycling Netwerk, een ngo die natuurorganisaties zoals Greenpeace of European Environmental Bureau verenigt, is de drankenproducent wereldwijd de grootste lobbyist tegen statiegeld. ‘Maar onder grote publieke druk – ook van meer rechtse kranten en politici – heeft het bedrijf nu toch zijn koers veranderd in Schotland’, zegt Buurman.

In Vlaanderen wordt er jaarlijks meer dan 17.000 ton zwerfvuil opgeruimd. Veertig procent daarvan bestaat uit plastic flesjes en blikjes. Volgens Buurman zou de invoering van statiegeld dat probleem bijna helemaal oplossen. Op voorwaarde dat het statiegeld hoog genoeg is, zoals 50 cent per blikje.

In 2016 had Vlaams minister van Omgeving, Natuur en landbouw Joke Schauvliege (CD&V) plannen om het statiegeld in te voeren. De invoering bleek praktisch niet onmiddellijk haalbaar. Bovendien beweerden de verpakkingsindustrie, afvalophalers en producenten zoals Coca-Cola dat het statiegeld een dure en onpraktische oplossing was, die bovendien maar een deel van het probleem zou oplossen. Daarom besloot Schauvliege dat de industrie tot 2018 kreeg om zelf het zwerfvuil terug te dringen. Rob Buurman denkt niet dat het zal werken: ‘De industrie zegt altijd dat plastic flesjes en blikjes niet het enige probleem zijn. Dat is waar. Maar algemene maatregelen, die niet gericht zijn op een specifiek deel van het zwerfvuil, hebben zelden veel effect. Ook bewustmakingscampagnes werken nauwelijks.’

Ook Wouter Van Besien van oppositiepartij Groen vindt dat de Vlaamse regering twee jaar tijd heeft verloren. ‘De publieke opinie is er nochtans klaar voor. Veel Vlamingen begrijpen dat het plastic in de natuur een groot probleem is. Groen heeft onlangs nog actie gevoerd met de boeren omdat koeien plastic in hun maag krijgen. Natuurlijk zou de invoering van het statiegeld goed voorbereid moeten worden, maar Vlamingen zijn er al aan gewend met glazen flessen. In landen als Duitsland en Denemarken werkt het ook.’

Zal het statiegeld in 2018 ingevoerd worden? Schauvliege wacht af of de industrie goede resultaten kan boeken. Als dat niet zo is, zo benadrukt haar kabinet, zal de minister een versnelling hoger schakelen. Van Besien: ‘Dat stemt mij hoopvol. Maar met Schauvliege weet je natuurlijk nooit, want ze luistert graag naar de lobby’s.’

Als Schauvliege het statiegeld wil invoeren, zal ze haar coalitiepartners in de Vlaamse regering nog moeten overtuigen. Zo vrezen sommige N-VA’ers dat alleen grote supermarkten in staat zullen zijn om inzamelpunten op te zetten. Dat zou een opdoffer zijn voor kleine handelaars, die het nu al moeilijk hebben. Van Besien: ‘Maar anderen binnen de N-VA, zoals Europarlementslid Mark Demesmaeker, zijn grote voorstanders van het statiegeld. We zullen die mensen aan onze kant moeten krijgen. Open VLD is tegen de maatregel, al zijn er binnen die partij ook voorstanders van een circulaire economie en natuurbescherming.’

Door JELLE DEHAEN

Coca-Cola, de grootste lobbyist tegen statiegeld, is in Schotland van koers veranderd.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content