FACTCHECKER

‘Gehoord vandaag van een fiscaal ambtenaar: “De toelichting bij de belastingaangifte was in 1981: 16 pag., in 2013: 116 pag.” Says it all…’ Michel Maus, docent fiscaal recht aan verschillende Vlaamse universiteiten, heeft het ermee gehad. ‘De afgelopen jaren is er aan elke beleidsmaatregel die naam waardig een fiscale wortel gekoppeld. Door telkens nieuwe uitzonderingen en regeltjes te verzinnen, is onze belastingwetgeving een draak geworden’, zegt hij. ‘Zelfs belastingambtenaren kunnen nauwelijks nog volgen.’

Kunnen beleidsmaatregelen even sturend werken als je de eraan verbonden fiscale voordelen wegsnijdt en tegelijk het globale tarief doet dalen? Om dat debat te fileren, is deze rubriek wat krap bemeten. Maar klopt het, wat die ambtenaar zegt?

Bij het aangifteformulier horen twee toelichtingen. Een bij deel 1 voor particulieren, en een bij deel 2 voor zelfstandigen en bedrijven. De uitspraak van de functionaris heeft betrekking op de toelichting voor particulieren. Die beslaat voor het aanslagjaar 2013, te beginnen bij ‘Inlichtingen van algemene aard‘ tot de ‘Bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens‘, exact 117 pagina’s.

Hoewel de toelichting van 1981 opdissen geen sinecure is – ‘we hebben die niet digitaal’, zegt Florence Angelici namens de FOD Financiën – stuurt ze, sneller dan boekhouders die op zolder willen gaan grasduinen, het uit de dienstbibliotheek opgerakelde document ingescand op. Dat pdf-bestand beslaat, inderdaad, 16 bladzijden.

Als de toelichting zeven keer zo lang is, is de aangifte dan ook zeven keer zo ingewikkeld?

Uit een recente enquête van het consultancybedrijf Deloitte onder zijn specialisten, in 34 landen, over het aangifteproces in de personenbelasting, blijkt dat het invullen van een doorsneeformulier in België gemiddeld twee à vijf uur duurt. ‘België loopt voorop qua informatisering’, zegt belastingconsulent Patrick Derthoo. ‘Tot daar het goede nieuws. Want onze aangifte is een van de meest complexe ter wereld.’

‘Belastingvoordelen zouden beter aan de bron worden verrekend in plaats van met telkens nieuwe aftrekposten. Laat mensen 5,95 euro per dienstencheque betalen in de plaats van 8,5 euro “die ze achteraf kunnen inbrengen”. Dan hebben ze het voordeel meteen in hun zak en kunnen ze het niet mislopen.’

België heeft meer dan 500 belastingcodes, meer dan dubbel zoveel als Nederland. Maar het belangrijkste probleem is het gebrek aan politieke moed en transparantie, foetert Derthoo. ‘Elke partij heeft heilige huisjes. De vrijstelling van het spaarboekje bijvoorbeeld, voor CD&V en SP.A. Omdat je op de eerste 1830 euro interest geen belastingen betaalt, openen veel Belgen een spaarrekening bij verschillende banken en profiteren ze meermaals van die (als eenmalig bedoelde) vrijstelling. Dat zoiets kan, is bijna aanzetten tot fraude. Toch steunt Koen Geens (minister van Financiën, CD&V) het voorstel van de Nationale Bank niet om de fiscale voordelen op spaarboekjes aan te passen. Verwerpelijk, noem ik dat.’

Conclusie

De toelichting bij de belastingaangifte is vandaag zeven keer langer dan in 1981. Misschien niet naar de letter, zeker naar de geest. Knack beoordeelt de stelling daarom als waar. Over hoe de toelichting moet worden hervormd lopen de meningen uiteen, maar over één zaak zijn vier geraadpleegde experts het eens. ‘De aangifte kan en moet eenvoudiger.’

De papieren versie moet uiterlijk op 26 juni bij de fiscus zijn, de elektronische op 17 juli 2013.

WAAR

VOOR HULP EN INFO: FINANCIEN.BELGIUM.BE EN WWW.TAXONWEB.BE

Jan Jagers

‘Toelichting bij belastingaangifte is vandaag zeven keer langer dan dertig jaar geleden’ Een belastingambtenaar, volgens professor Michel Maus op Twitter.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content