Yerevan (2)

De “Kaskad” is een indrukwekkende waterval van trappen, die naar het monument ter ere van 50 jaar Sovjet-Armenie leidt. Beneden houdt Botero’s dikke kat als een postmoderne sfinks de wacht. Zijn blote schildknaap boven, struis maar klein geschapen, lokt steevast gegiechel en spot uit. Langs het trappentraject staan nog meer sculpturen in de open lucht, bewaakt door een klein leger aan veiligheidsagenten. Het is een voorproefje van een nieuw museum voor moderne kunst, dat ene Cafesjan, een Armeens mecenas in de diaspora, hier laat bouwen.

Helemaal boven staart Moeder Armenia met een stalen blik en een massief zwaard in de hand in de richting van de Turkse grens. Het tentoongestelde oorlogstuig, een tank, een bommenwerper en een raket van het rode leger, lijkt speelgoed naast haar rijzige gestalte. Bij helder weer is dit de plek om postkaartfoto’s te maken van de stad met de Araratberg op de achtergrond. Niet nu. De skyline van Yerevan lost op in de wintermist.

Wanneer we de binnenplaats van de Gok Jami betreden, dringt een Armeense vrouw uit Iran zich als gids op. “Van de meer dan tien moskeeen in Yerevan in 1900, bleef deze als enige over. De communisten hebben alles vernield, en veranderden deze moskee in een museum. Zij geloofden nergens in, alleen in zichzelf”.

“Na de onafhankelijkheid van Armenie werd de Gok Jami gerestaureerd, met stenen uit Iran. Er mocht weer gebeden worden. Vandaag zijn er ongeveer 2500 Iraanse studenten in Yerevan.”

In de gebedsruimte vertelt de vrouw over de ramadam en over Mekka alsof we nog nooit van de islam hebben gehoord. Wanneer we er willen vertrekken, vraagt ze geld. “Niet voor mij natuurlijk, maar voor de moskee.” We antwoorden dat we liever geld geven aan mensen die het nodig hebben, dan aan religieuze instellingen. “Geen probleem!”, blijft de vrouw lachen. “Maar neem dan eerst nog een kijkje aan het display met de foto’s van christelijke monumenten in Iran, het bewijs van de vriendschap tussen moslims en christenen.”

Vriendschap? Spreek het woord “islam” uit, en een Armenier verkrampt ogenblikkelijk.