door Rik Van Cauwelaert
‘Om de kosten van de vergrijzing te kunnen betalen, moeten er de volgende tien jaar per jaar tenminste 30.000 tot 35.000 banen bij komen.’ Die berekening maakte vicegouverneur Luc Coene van de Nationale Bank in een recent interview met ons zusterblad Trends. Coene voegde eraan toe: ‘Voor de volgende regering is er maar één motto: werk, werk, werk.’
Of een belastingverlaging of een verlaging van de lasten op arbeid voor de nodige stimulansen kan zorgen, is nog maar de vraag. Want, zegt de vicegouverneur, door de nog altijd hoge overheidsschuld kunnen de Belgen zich geen forse daling van de fiscale druk veroorloven. De ruimte om de overheidsinkomsten te verminderen is zeer beperkt. Tenzij er drastisch wordt gesnoeid in de uitgaven. Afgaand op hun verkiezingsprogramma, stelt Coene evenwel vast dat geen van de drie grote partijen zich aan snoeiwerk van die omvang in het overheidsapparaat durft te wagen.
Momenteel geniet België net als de rest van West-Europa van het forse aantrekken van de Duitse economie. In de Duitse media hebben ze het graag over Wirtschaftswunder 2.0, want een economische boom als deze hebben ze daar sinds de jaren 1960 niet meer beleefd.
In 2005 al, nog voor het aantreden van de nieuwe kanselier, merkten Duitse ondernemers de eerste tekenen van heropleving. Op de Duitse beurs werd opnieuw geld verdiend. Want het bedrijfsleven had het volste vertrouwen in de hervormingen die Merkels socialistische voorganger Gerhard Schröder in het vooruitzicht had gesteld.
Alleen hebben de Duitse kiezers kanselier Schröder niet beloond. Want die herinnerden zich alleen de ingrijpende, vaak pijnlijke maatregelen die Schröder ondanks vakbondsverzet had doorgedrukt om de Duitse economie, die kreunde onder de kosten van de hereniging, aan te zwengelen. Merkel heeft die maatregelen – onder meer een arbeidsduurverlenging en dus feitelijke loonsverlaging, en beperkingen van de werkloosheidsuitkeringen – onverkort doorgevoerd.
In maart heeft kanselier Merkel het plan aangekondigd om begin 2008 de vennootschapsbelasting van 38 procent, nu nog hoger dan het gebruikelijke Belgische tarief, te verlagen tot 29,8 procent. Wat de Duitse motor extra stootkracht moet geven.
De arbeidsmarkt is een bijzonder ingewikkeld en delicaat mechanisme dat bij de minste tegenslag ontregeld kan raken. In België lijkt het alsof de huidige economische groei de urgentie van een bijsturing van die arbeidsmarkt heeft weggegomd uit de geesten van de politieke kopstukken die dezer dagen de gunst van de kiezer vragen.
Nochtans zijn onze loonkosten nog altijd aanzienlijk hoger dan in de omliggende landen. Verderop in het blad rekent Voka-voorzitter Urbain Vandeurzen voor dat 1 procent loonkostenhandicap meteen 30.000 banen kost.
Intussen dragen werkgevers en werknemers samen nog altijd 60 procent van de lonen af aan de overheid. Een geldmorsende overheid, volgens de Vlaamse liberaal gestemde topambtenaar Rudy Aernoudt, die bovendien allesbehalve efficiënt blijkt.
Onder die omstandigheden moet een volgende regering ijveren om de landelijke werkzaamheidsgraad in de buurt van de Lissabondoelstelling van 70 procent te krijgen. Maar dan moet de economische groei wel op het aangekondigde peil blijven – tegenwoordig volstaat een ongelukje op de Chinese beurzen om die groei te fnuiken.
Tegelijk worden we in heel Europa geconfronteerd met een gestage daling van het aandeel van de beroepsbevolking in de totale bevolking. Er zal dus een grote instroom van geschoolde migranten nodig zijn om de werkzaamheidsgraad op het gewenste peil te brengen.
Het ziet er zo naar uit dat de rechtvaardigheidsagenda van Yves Leterme, met voor de komende jaren een stevige verhoging van de leeflonen en de welvaartsvaste uitkeringen, nog even zal moeten wachten. Bovendien zal goed bestuur alleen niet volstaan om het land aan het werk te krijgen en de Europese doelstellingen te halen.
Er zal de komende jaren vooral móédig bestuur aan te pas moeten komen.
