Leve de Kletser

De vechtpartij tussen de dichters Rimbaud en Verlaine in een Brussels hotel? Men las er het eerst over in Den vrolyke tuchtheer.

‘Ik wou alleen dat ik nog dronk. Er zou in het hele land geen druppel whisky meer overblijven.’ Kijk, als je toch zeventig bent, kun je maar beter nog zulke dingen zeggen. En Dame Commander of the Order of the British Empire zijn – een vrouwelijke ridder -, en in vol ornaat van paarse zijde en briljanten gefotografeerd worden. In het gezelschap van een andere Dame, de tweeënnegentigjarige Vera Lynn.

De fotosessie moet dolkomisch en zenuwslopend zijn geweest. Toen de styliste Vera Lynn verzocht om op een museumbankje plaats te nemen en haar rode jasje uit te trekken omdat het vloekte met de kleur van het zitmeubel, antwoordde de zangeres zonder verpinken: ‘Ach, bekleed die bank toch snel even met een andere stof.’ Ieder heeft zijn eigen manier om melancholie te verdrijven – de mijne is verre van politiek correct, ik fleur op van Britse aristocraten. Wanneer ik de Londense burgemeester Boris Johnson hoor verklaren: ‘Ik ben een gevoelig, lillend weekdier van vrees en zenuwen, zoals iedereen,’ dan neemt de kwaliteit van mijn dag aanzienlijk toe. Een hedendaagse Casanova onthult terloops een raadgeving van zijn vader: ‘Laat een vrouw altijd glimlachend achter.’ (Denk erover na. Dat is echt briljant advies.) Hiermee heb ik slechts vijf bladzijden samengevat van het societyblad Tatler.

‘Driehonderd jaar schelmenstreken’, stond er op het omslag van het jubileumnummer, november 2009. En inderdaad – toen de jonge Diana Spencer zich verloofde met prins Charles, publiceerde Tatler een artikel waarin de toekomstige prinses een Essex girl werd genoemd: een leeghoofdige, blonde Marina. ‘Blij van dienst geweest te zijn’, zei Diana tegen de hoofdredacteur, toen ze vernam dat dit nummer het verkooprecord had gebroken.

Het eerste nummer van Tatler (Roddelaar, Kletser) verscheen op 12 april 1709; de schrijver Jonathan Swift leverde artikelen, Sir Isaac Newton was een van de eerste abonnees. Het is niet gemakkelijk om zich een Belgische tegenhanger voor te stellen. Een Franstalig tijdschrift waaraan Charles-Joseph de Ligne meewerkte en dat hij drukte op zijn eigen pers in Brussel? Had gekund, maar de dartele Ligne werd pas in 1735 geboren. Een vergelijkbaar tijdschrift in het Nederlands zag het daglicht in 1729.

Het droeg de titel Den vrolyke tuchtheer en was een eenmansonderneming van Jacob Campo Weyerman, een louche, geniale kunsthistoricus- satiricus die regelmatig wegens chantage achter de tralies verdween. Mag men fantaseren op het eerbiedwaardige terrein van de Nederlandstalige letteren, zo netjes verkaveld en met prikkeldraad omheind door professoren allerhande? Dan bestond Den vrolyke tuchtheer nog steeds, dan had Weyerman een lange, bloeiende carrière genoten en dan zouden Betje Wolff en Aagje Deken, de onstuimige romanticus Bilderdijk en de geestige Juliana de Lannoy menig artikel hebben ondertekend. Jeannette Delcroix uit Deinze, die zo pittig flaminganten kon hekelen, zou dankzij Den vrolyke tuchtheer meer geschreven en gepubliceerd hebben. Charlotte en Emily Brontë, op kostschool in Brussel, zouden enkele afleveringen hebben gelezen, met hun taalgevoel pikten ze snel genoeg wat Nederlands op. De vechtpartij tussen de dichters Rimbaud en Verlaine in een Brussels hotel? Men las er het eerst over in Den vrolyke tuchtheer. En denk aan de stof die Leopold II, onze minst saaie koning, bood!

Tatler brengt meer dan eersteklas roddel: het brengt ook eersteklas informatie. De miljonair Simon Mann pleegt met steun van Mark Thatcher een mislukte staatsgreep in Equatoriaal Guinea? Kijk eens aan, een boekanier. De Lockerbieterrorist komt vrij dankzij bemiddeling van Khaddafi’s tweede zoon Saif? Saifs favoriete huisdieren zijn witte Bengaalse tijgers? Er broeden paleisintriges (tentintriges?) tussen Khaddafi’s zonen, in Libië? Bijzonder leerzaam, die aanduiding van de toekomst. Een tip om tijd te besparen: vergeet die opleidingen sociologie en pol en soc, lees gewoon Tatler.

Leen Huet

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content