Italië neemt drastische maatregelen in een poging de illegale migratie af te remmen. Wie nu zonder de juiste papieren in het land is, pleegt een misdrijf.
De massale toevloed van immigranten uit Afrika is de Italiaanse regering al langer een doorn in het oog. Silvio Berlusconi won de verkiezingen met de belofte dat hij de clandestiene immigratie een halt zou toeroepen. Clandestien kan die immigratie overigens moeilijk worden genoemd: de wanhopige passagiers die in Libië in wankele bootjes van wal steken, rekenen er precies op dat ze door de Italianen uit het water worden gevist. Als ze een keer vaste grond onder de voet hebben, kunnen ze asiel aanvragen. In twee derden van de gevallen wordt dat verzoek afgewezen. Omdat de overgrote meerderheid geen papieren heeft, weet de overheid niet naar welk land ze moeten worden teruggestuurd. Omdat ze in Italië wettelijk geen baan kunnen krijgen, verdenken de Italianen hen ervan dat ze dus van de misdaad leven. Een probleem waar de regering ook tegen zou optreden.
Sinds vorige week patrouilleert de Italiaanse zeemacht samen met de Libische marine voor de kust van Libië, in een poging die route van Afrikaanse gelukszoekers naar de Europese Unie af te snijden. De Libische leider Muammar Khaddafi kon er na een maandenlange stille diplomatie van worden overtuigd de vluchtelingen terug te nemen. De vreugde daarover in Rome was van korte duur: de regering lag meteen onder vuur nadat drie boten vol migranten prompt naar Libië werden teruggestuurd. Onder meer de Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen, Antonio Guterres, en VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon zelf toonden zich ‘zeer bezorgd’ omdat de migranten op die manier hun recht op asiel niet konden uitoefenen. In Italië kreeg Berlusconi verbazend genoeg kritiek van de man die zijn eerste bondgenoot zou moeten zijn: Gianfranco Fini, die zijn Alleanza Nazionale onlangs in de partij van de premier liet opgaan.
Maar net zo verrassend klonk het applaus op de banken van centrumlinks. Daar bestaat steun voor het regeringsstandpunt dat Italië immigranten mag terugsturen als die buiten de territoriale wateren worden onderschept. Een centrumlinkse regering deed dat in de jaren negentig ook, toen met Albanese vluchtelingen.
‘Italië probeert de internationale verdragen over vluchtelingen te herschrijven’, zegt Bill Frelick van de mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch. ‘De conventie van Genève uit 1951 verbiedt ondertekenaars zoals Italië om mensen terug te sturen naar gebieden waar hun leven of hun vrijheid wordt bedreigd.’ De organisatie zegt dat ze over bewijzen beschikt dat teruggestuurde migranten in Libië voor onbepaalde tijd worden vastgehouden en mishandeld. Onder meer de Verenigde Staten houden vol dat vluchtelingen op volle zee nog niet het recht hebben verworven om níét te worden teruggestuurd. Het is een probleem waarmee de Amerikanen vaak te maken krijgen in de Caribische Zee.
Ook vorige week keurde het Italiaanse parlement een wet goed waardoor het feit zonder de juiste papieren in Italië te zijn een misdrijf wordt. Wie die mensen huisvest, riskeert een zware boete. Berlusconi zei stoer dat hij niet van een multi-etnisch Italië wil weten. Die uitspraak bracht zelfs de kerk in het verweer. De bisschoppen lieten weten dat het een beetje laat is om naar dat soort van zuiverheid te streven, op een moment dat migranten 7 procent van de bevolking uitmaken. Het lijkt erop dat het Berlusconi met de wet om de steun van extreemrechtse kiezers te doen is bij de Europese verkiezingen. Het probleem met die tactiek is dat extreemrechtse knokploegen echt gaan denken dat ze de steun hebben van de eerste minister.
© The Economist
