Vlaams Belangers zijn echt wel anders

© ImageGlobe

Voor communisten, anarchisten en extreemrechtse militanten zit de wereld helemaal anders in elkaar dan voor meer gematigde mensen.

Politieke extremisten zijn geen robots die blindelings achter een leider aan marcheren en de partijpropaganda klakkeloos overnemen. Dat blijkt uit een studie van professor Alain Van Hiel en zijn collega’s van de vakgroep Ontwikkelings-, Persoonlijkheids- en Sociale Psychologie van de Universiteit Gent. ‘Het uitzonderlijke aan de studie is dat politieke extremisten rechtstreeks geconsulteerd werden’, zegt Van Hiel. ‘Tot nu toe werden veel bevindingen afgeleid uit de bevraging van een gematigde groep, en die blijken soms totaal niet te kloppen. Extremisten zijn echt wel anders.’

Klopt het dat extremisten anders denken?

Van Hiel: Ja. Of beter: ze zien de dingen anders. Bepaalde begrippen hebben een heel andere betekenis voor extremisten dan voor gematigde mensen. Zo vinden wij het bijvoorbeeld vanzelfsprekend dat iemand meer etnische vooroordelen heeft naarmate hij traditioneler denkt. Maar voor een rechtse extremist is dat allerminst een logisch verband. Met andere woorden: bij een Vlaams Belanger gaan racisme en traditionalisme niet automatisch samen. Vandaar dat gematigden zich maar moeilijk in de denkwereld van extremisten kunnen inleven.

Weet u ook hoe het wereldbeeld van extremisten precies in elkaar zit?

Van Hiel: Dat is nog niet vaak onderzocht. Uit onderzoek van de Amerikaan Raphael Ezekiel is wel gebleken dat racisme voor die extreemrechtse mensen een vorm van survival of the fittest is: de ene bevolkingsgroep bedreigt de andere en er kan uiteindelijk maar één winnaar zijn. Dezelfde redenering vinden we terug bij extreemrechts in Europa. Voor die groep is de samenleving een soort competitieve jungle waarin je maar één keuze hebt: domineren of gedomineerd worden. Vandaar dat die extremisten vinden dat andere groepen minder kansen moeten krijgen of zelfs het land uit moeten worden gezet. Dat is iets helemaal anders dan een gematigde man of vrouw die het moeilijk heeft met allochtonen omdat ze niet zijn zoals wij en onze waarden en normen niet huldigen.

We gaan er meestal van uit dat alle leden van een extremistische groep exact dezelfde overtuigingen hebben.

Van Hiel: Niet altijd. De verschillen die er zijn tussen gematigden bestaan ook tussen extremisten. Soms zijn die zelfs nog groter. Dus houden niet alle anarchisten er altijd dezelfde opinie op na, en verschillen ook Vlaams Belangers weleens van mening. Zelfs over onderwerpen die binnen hun ideologie heel belangrijk zijn.

Kan iedereen zich eigenlijk tot een extremist ontpoppen?

Van Hiel: Omdat er zulke grote verschillen bestaan tussen extremisten en gematigden, ben ik geneigd te denken dat je niet zomaar stilletjes van een gematigd wereldbeeld in extremisme rolt. Daar moet je echt een omslag voor maken, en dat gebeurt niet zo makkelijk. Toch is extremisme voor veel mensen een mogelijkheid, op voorwaarde dat de context goedzit. (AP)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content