Anno 2012 verdedigen advocaten hun cliënten niet alleen in de rechtszaal, maar ook in de media. Met alle gevolgen van dien.
Ze doen het allemaal. Ze beschouwen het zelfs als een deel van hun takenpakket. Strafpleiters wijzen journalisten op fouten in de verslaggeving, vertellen en passant over de jeugdtrauma’s van hun cliënt en lekken desnoods nog een paar details uit het onderzoek. Kwestie van hun cliënt zo positief mogelijk voor te stellen. De Orde van Vlaamse Balies vraagt advocaten wel om een proces zo veel mogelijk binnen de muren van de rechtbank te houden, maar nogal wat raadsheren beweren dat ze soms wel moeten reageren. Als er grove onwaarheden over hun cliënt verschijnen, bijvoorbeeld. Sommigen communiceren heel mondjesmaat, anderen hebben er geen problemen mee om de berichtgeving maximaal te sturen. Zoals Jef Vermassen, die afgelopen week het slachtoffer werd van zijn eigen strategie.
Meester Vermassen heeft nochtans behoorlijk wat ervaring met de media. Om het zacht uit te drukken. Als geen ander weet hij hoe belangrijk pretrial publicity is. Het beeld dat vooraf in de media wordt opgehangen van het slachtoffer en de beschuldigde, kan later van grote invloed zijn in de rechtszaal. Of de zaak nu door een volksjury of door een beroepsrechter wordt beoordeeld. Dus zorgt Vermassen er altijd voor dat zijn cliënt, meestal het slachtoffer, zo sympathiek mogelijk wordt afgeschilderd. Zoals hij vorige week zelf nog in Knack zei: ‘Cruciaal is of een rechter of een jury begrip kan opbrengen voor wat de beschuldigde heeft gedaan.’ En dat ligt niet voor de hand als zijn slachtoffer een herkenbare, nobele man of vrouw blijkt te zijn geweest.
Merkwaardige oproep
Neem de zogenaamde Kasteelmoord, die door het hoge B-filmgehalte binnen de kortste keren tot een dagelijkse soap in de Vlaamse kranten is uitgegroeid. Toen het slachtoffer, Stijn Saelens, nog een toegewijde vader was die werd gekoeioneerd door zijn dominante schoonfamilie, kon hij op heel wat medeleven rekenen. Maar ondertussen lijkt Saelens, die met een dichterlijke overdrijving tot kasteelheer is gebombardeerd, een labiele kerel te zijn geweest die zijn arme gezin meesleurde in zijn wereldvreemde plannen. Nu er ook nog insinuaties over incest zijn bijgekomen, zou het begrip voor de daders wel eens kunnen toenemen.
Dat was aanvankelijk nochtans niet de mediastrategie van Jef Vermassen, de raadsman van verdachte André G., de schoonvader van het slachtoffer. Omdat hij nog doordrongen was van de onschuld van zijn cliënt, pakte hij de zaak totaal anders aan: in interviews zei hij simpelweg dat zijn cliënt niets met die hele moordzaak te maken had. Dat was best geloofwaardig omdat het kwam van een man die meestal slachtoffers verdedigt. Maar naarmate het onderzoek vorderde en het niet langer om een verdwijning maar om een moord bleek te draaien, nam Vermassens twijfel toe. En dat hield de advocaat niet voor zichzelf, nee, meester Vermassen verklaarde publiekelijk dat hij zijn cliënt had gevraagd om hem de waarheid te vertellen. Met andere woorden: hij gelooft niet langer in de onschuld van zijn cliënt. Door dat ook in de media te gooien, lijkt hij de belangen van zijn cliënt veeleer te schaden dan te verdedigen. Dat is ook de reden waarom een aantal confraters over hem ging klagen bij de stafhouder van de balie van Dendermonde, met als gevolg een onderzoek.
In elk geval dient de advocaat van André G. het geweer nu van schouder te veranderen. Maar dan moet zijn cliënt wel eerst bekennen, en dat verklaart wellicht Vermassens merkwaardige oproep in de media. Pas als André G. toegeeft schuld te hebben aan de dood van zijn tegendraadse schoonzoon, kan die tactiek werken. Dan kan zijn raadsman de publieke opinie ervan overtuigen dat zijn cliënt gewoonweg geen andere uitweg meer zag. Onweerstaanbare drang dus. En een grootvader die tot het uiterste gaat om zijn kleinkinderen tegen misbruik te beschermen, daar kan elk jurylid wel begrip voor opbrengen.
DOOR ANN PEUTEMAN
