Welke woorden zijn de voorbije vijfentwintig jaar verdwenen ? Welke zijn er voor in de plaats gekomen ? Een geheugensteuntje.

A BN : schoon Vlaams. Bedreigd door drama van eigen bodem sinds het niet meer door -kernen en op -tornooien wordt uitgedragen.

Aftoppen : zie ontslag.

Afvloeien : zie ontslag.

Aksie ! : krities gebeuren. Zie ook : krities.

Alle gekheid op een stokje : aanwijzing dat er net een mopje was verteld, omdat het anders niet zou zijn opgemerkt.

Anchorman : televisieversie van trouwe hondenogen.

Anders-valide : gehandicapt.

Arbeidsduurverkorting : zie ontslag.

Asiel : vroeger alleen voor honden.

Baksteen : vroeger in de maag van de Belg, nu verkocht aan de Britten.

Bedrijfswagen : geïndividualiseerd openbaar vervoer.

Beest : vroeger in de mens, nu alleen nog in de eerste minister.

Bejaarde : tegenwoordig 65-plusser of senior. Kende vroeger zijn plaats nog. Draagt badmuts als hij in het gemeentelijk zwembad rondpeddelt. Ergert sportieve jongeren. Oorzaak van ongerechtvaardigde transfers in de sociale zekerheid, vooral als hij een Waal is.

Bekende Vlaming : onbekende soldaat van het mediagebeuren.

Boterbriefje : niet meer nodig. Thans : samenlevingscontract.

Boudewijn : laatste koning der Belgen. Albert II is slechts zijn broer.

Broccoli : nooit tot wasdom komende bloemkool en blijft dus altijd groen. Bij voorkeur koud of lichtgekookt serveren, maar nooit met bechamelsaus. Brengt wat kleur op het bord en kan onmogelijk bedoeld zijn om op te eten.

Burger : vroeger voorzien van hoge hoed en sigaar. Thans voorbeeldig medemens.

Bijlage : datgene wat in de krant verpakt zit. Vroeger vis.

Column : cursiefje dat zich schaamt.

Columnist : achterlijk neefje van Louis Verbeeck. Schrijft in de eerste persoon enkelvoud. Eén op vier moet een vrouw zijn.

Competitiviteit : darwinistisch economisch principe. Zie ook ontslag.

Consultant : vroeger praatzieke tooghanger, thans hoogbetaald.

Cultuur : zie oorlog. Doet de revolver trekken.

Dalletje : smoes voor voetballers. ?Ik zit in een dalletje”.

Dienstplicht : maakte jongens tot mannen. Door het mietje Delcroix afgeschaft.

Doemdenken : elitaire en reactionaire waanideeën over het teloor gaan van waarden of goede smaak.

Drugs : een zwarte periode in ieders leven. OK indien niet geïnhaleerd.

Editoriaal : liegt er niet om. Dirk Achten waarschuwt China/de vakbonden/de regering voor de laatste maal !

Eigendom : was vroeger diefstal. Wordt nu niet meer vervolgd.

Engagement : verlangen om met de kunst doelstellingen te bereiken die met de kunst niets te maken hadden.

Ergens voor een stuk naar de mensen toe : volksverbondenheid.

Eyskens jr. : teveel commentaar.

Eyskens sr. : geen commentaar.

File : moment van rust en bezinning in deze jachtige tijd.

Frigobox : instrument voor maatschappijkritisch toerisme.

Fukuyama : opgevoerde pizza-brommer.

Gangreen : olala en van dattum in de Vlaamse literatuur. Noopt na verloop van tijd tot amputatie.

Gastarbeider : achtereenvolgens migrant, allochtoon, andersgekleurde medemens. In het achterhoofd altijd : bougnoul.

Gate : (Eng.) journalistieke vondst ! Willy-Gate. Whitewater-Gate. Tevens uitspraakoefening voor West-Vlamingen.

Herstructureren : zie ontslag.

Human resources manager : ontslaat. Zie ontslag.

Inleveren : zie ontslag.

Inschrijvingsrecht : alleen voor Franstaligen in Brussel, niet voor migranten.

Intertekstualiteit : modeterm voor afschrijven.

Illegaal : vroeger bijvoeglijk, nu zelfstandig naamwoord.

Intendant : stoefer van een directeur.

Jazz Bilzen : thans ’s zomers elk weekend overal. Samenscholing van ministers.

Kaakslag : Vlaams SM-ritueel. Ook : kaaksmete.

Kiesschijf : stemcomputer.

Kijkcijfers : doet Vlamingen spreken als waren zij allen sales & marketing managers.

Kijkcijferkanon : koosnaampje voor Margriet Hermans. In Gent : Dulle Griet.

Kiwi : fruit met bruine, stekelige vacht. Ook : vogel die niet kan vliegen.

Klootjesvolk : nu kansarmen.

Krities : ondenkbaar met -isch.

Lakeien : eerst van het imperialisme, vervolgens van de Wetstraat. Thans weer uitsluitend van het koninklijk paleis.

Lat : wordt door politici hoog gelegd. Burger loopt er onder door.

Lat-relatie : doen ze het of doen ze het niet ?

Liberalisme : negentiende-eeuwse ideologie van ?Ieder schaart voor ’t zijn” (Hugo Schiltz). Nu nog slechts neo- .

Licht aan het eind van de tunnel : brandt niet meer.

Light : iets minder voor meer geld.

Maastricht : (Nl.) lieflijk stadje aan de Maas. Norm voor het goede leven.

Martens, Wilfried : te korte jasmouwen ofwel te lange hemdsmouwen. Een hele generatie is ermee groot geworden.

Medemens : mens waar iets aan mankeert. Moet iets gegeven worden, maar niet teveel.

Medialandschap : woud van televisieantennes. Intussen gerooid en herbebost.

Middenveld : samenscholing van drukkingsgroepen.

Midvoor : nu ?spits met scorend vermogen”. De laatste echte midvoor was De Rosten Willems.

Minister-president : bastaardwoord. Twee gaten in zijn jas.

Morzel gronds : door diefstal bedreigde oppervlakte. Thans verankerd door verkaveling.

Nouvelle cuisine : besparing op maaltijden. Het bord mag nu weer vol.

Ontwikkelingshulp : nu -samenwerking.

Oorlog : nooit meer. Zie ook : cultuur, voetbal.

Persoonsgebonden materie : persoonlijk bezit van de minister-president en niet van de koning.

Polderbizon : uitgestorven diersoort. Opnieuw gesignaleerd in de streek van Leuven.

Postmodernisme : geloof dat er niets meer te geloven valt.

Potvis : lesbische walvis. Kwam vroeger in onze streken niet voor. Stinkt uren in de wind. Zie ook : rampentoerist.

Praatbarak : antipolitieke versie van het parlement.

Prins : van de geen kwaad. ?Hij kan het niet, hé”.

Prinses : verwoede lezeres en wil daar vorstelijk voor betaald worden. Laat haar benen aan niemand zien.

Privatiseren : betreft alleen de winsten. Zie ook : ontslag.

Progressief : ouderwets woord voor onafhankelijk. ?Onafhankelijk dagblad”.

Proletaries winkelen : synoniem voor teleshopping.

Promille : werd vroeger niet gemeten.

Quota : werd vroeger gezegd van kabeljauw. Nu van asielzoekers.

Quote : (spaar ) inciviek gedrag ; oppotten.

Raad : goede is duur. Zeg niet : Vlaamse . Zeg wel : Vlaamse praatbarak. (zie ook aldaar). Een lid van de Vlaamse rijdt nu ook gratis met de trein.

Rampentoerist : al die andere onnozelaars die op het strand niets te zoeken hebben. Maken Reddy De Mey het werken onmogelijk.

Reorganiseren : zie ontslag.

Roerganger : thans intendant (zie aldaar).

Roker : in de jaren zestig : ?Een tevreden is geen onruststoker.” Wordt nu ter zelfvergassing bijeengedreven in daartoe voorbestemde ruimtes.

Schrappen : wat niet past. Zie ook ontslag.

Schroom : voorschrift voor BRTN-personeel. Thans kijkcijfer.

Soap : (Eng.) zeep.

Socialisme : deed verworpenen der aarde ontwaken. Thans gewoon grote mond.

Streepje muziek : pauze tussen twee sessies geklets.

Streepjescode : vestimentaire afspraak tussen topmanagers.

Structuurhervormingen : werd toen voor nu geëist. Is nu iets van toen.

Taaltuinier : zeg niet : oenoemdegij ? ; zeg wel : oewietegâ ?. Een tômaatje : (nu in Spanje gekweekt) : Como se llama ?

Talent van eigen bodem : om te zien, niet om aan te horen.

Tindemans, Leo : met deze man werd het anders. Met hem ook.

Tipp-ex : nu delete-toets. Nooit op scherm smeren !

Tong in madeirasaus met groentenkrans en kroketjes : als gevolg van de laïcisering van de samenleving verdwenen volksvoedsel.

Verhofstadt, Guy : was vroeger factor.

Verstekeling : moeten ze bij Willy Claes niet mee aankomen. ?Ik wil u niet versteken !”

Vertrossing : later VTM’isering, verkleutering. Elitaire doemgedachte van wie neerkijkt op de gewone mens die moe van zijn werk thuiskomt en even geen gezeur aan zijn hoofd wil.

Vervlieging : (gew. Brakel) politieke crisis.

Vliegtuig : de Vlaamse romanheld nam het vroeger nooit. Zou dat nu wel willen, maar het staakt.

Volksaard : aangeboren afwijking.

Volkskapitalisme : lotto.

Volksverlakkerij : oud scheldwoord, nu marktaandeel.

Voorhuwelijkssparen : houdt ook na het huwelijk niet op.

Vrije markt : gouden kalf. Zie ook : ontslag.

Weekendongeval : ongewenst kind (verouderd).

Welriekende Dreef : trekpleister voor dagjestoeristen.

Z akjapanner : scheldwoord. Zie ook : Fukuyama.

Zwarte zondag : dag met veel weekendongevallen. Ook wel : ?Hoogdag voor de democratie” (Leo de Haes).

Het alibi van Pat Van Hemelrijck (foto : Patrick de Spiegelaere)