Amerika werkt niet

Barack Obama vindt geen remedie tegen de hoge Amerikaanse werkloosheid. Dat kan hem straks opbreken.

Het Amerikaanse parlement kwam vorige week uit vakantie terug om een wet goed te keuren die 26 miljard dollar uit de federale begroting ter beschikking stelt van de staten. Dat is veel geld. Maar het is lang niet genoeg om de putten te vullen die zijn gegraven. Het helpt ook niet dat veel staten zelfs in uiterste nood weigeren om de belastingen een fractie te verhogen. Het geldgebrek laat zich vooral voelen in het aanbod van primaire overheidsdiensten, zoals onderwijs en infrastructuur. Er gaan verhalen over lokale overheden die straten gewoon opbreken omdat er geen geld is om ze te onderhouden. Voor Nobelprijswinnaar economie Paul Krugman is het duidelijk: de Verenigde Staten kunnen de basisopdrachten die een staat heeft niet meer betalen.

Dat is slecht nieuws voor president Barack Obama, die bij tussentijdse verkiezingen in november zijn meerderheid in een of in beide kamers van het parlement dreigt te verliezen. Hij pompte het voorbije anderhalf jaar bijna 800 miljard dollar in de economie. Hij bezorgde meer dan 30 miljoen Amerikanen een fatsoenlijke ziekteverzekering. Zijn regering schreef nieuwe regels voor de omgang tussen bankiers, investeerders en de overheid. Het zet allemaal weinig zoden aan de dijk. De economie blijft sputteren. Obama krijgt de werkloosheidcijfers niet omlaag, en daarop wordt hij afgerekend. Bijna driekwart van de Amerikanen vindt dat zijn plannen de economie niet vooruithelpen en nog nauwelijks een derde steunt zijn hervorming van de gezondheidszorg.

Ruim 14 miljoen Amerikanen hebben geen baan en onderzoek leert dat Joe Sixpack zich economisch onzekerder voelt dan ooit tevoren. Twintig procent van de gezinnen verloor het voorbije jaar een kwart van zijn inkomen. Terwijl banken en grote concerns weer volop winst maken, sukkelt de gemiddelde Amerikaan dieper in de put. Volgens Paul Krugman is de politieke elite in Washington meer begaan met de belastingen van het ene procentje rijkste Amerikanen dan met de massa die de maand niet doorkomt. Hij vreest dat Washington de werkloosheid binnenkort uitroept tot een structureel gegeven en dus een excuus om niets te hoeven doen.

Dat veel infrastructuur in Amerika onderkomen is, bleek al tijdens de dramatische overstroming van New Orleans vijf jaar geleden. De overheid slaagde er toen dagenlang niet in om zelfs maar de lijken te bergen. Slecht nieuws voor de schatkist is ook dat veel militairen pleiten voor een verlengd verblijf in Irak en Afghanistan: ‘Het werk is niet af.’ Maar die avonturen kosten handenvol dollars en defensieminister Robert Gates is gevraagd om flink te besparen. Dat wordt een interessante oefening.

Ondertussen beleven niet alleen de Amerikanen een moeilijke tijd. Ook de Britten maken zich op voor een besparingsoperatie zonder voorgaande, waarvan nu al zeker is dat die honderdduizenden overheidsbanen zal kosten. Er past daarbij geen leedvermaak omdat onze economie het, in het spoor van Duitsland, even beter maakt. Duitsland is het trekpaard van de economie in de eurozone, maar de motor van de wereldeconomie moet toch nog altijd in de Verenigde Staten aanslaan.

Hubert van Humbeeck