Is een paar honderd euro extra pensioen wel betaalbaar? De discussie daarover in de verkiezingscampagne reikt veel verder.
Probeer tijdens een verkiezingscampagne maar eens de essentie te zien tussen al dat getwitter en gefacebook. Knack decodeert voor u de promopraatjes. Deze week: is 200 euro extra pensioen wel betaalbaar?
Deze week trekken de politieke partijen de campagne voor de verkiezingen van 13 juni echt op gang. In een context van economische crisis en budgettaire krapte wordt fel gedebatteerd over de betaalbaarheid van hun beloften. Zo ook over het SP.A-voorstel om het pensioen met 200 euro extra per maand te verhogen, tenminste voor wie tot zijn 65e gewerkt heeft.
Onbetaalbare verkiezingspraat, vinden CD&V en Open VLD. Dat is op zich dan weer merkwaardig, want die 200 euro extra is minder dan de pensioenbonus die in 2001 werd ingevoerd om ambtenaren na hun 60e aan te zetten om langer te werken (die bonus schommelt tussen de 150 en de 400 euro, naargelang van de hoogte van het ambtenarenpensioenen), en ook minder dan de pensioenbonus die door het Generatiepact sinds 2007 geldt voor werknemers en zelfstandigen (een werknemer van 62 jaar, bijvoorbeeld, die er nog drie jaar bij doet, kan boven op zijn pensioen rekenen op een bonus van 220 euro per maand).
Beide regelingen kennen nauwelijks succes. Toch vinden zowat alle partijen pensioenbonussen geschikt om mensen aan te sporen om langer te werken. Dat maakt van het gebakkelei over het SP.A-voorstel nog meer een non-discussie over een belofte die er geen is.
Intussen heeft Johan Vande Lanotte (SP.A) dat centenvoorstel gekoppeld aan een veralgemening van een tweede ‘pensioencomponent’, die wordt opgebouwd voor wie nu op de arbeidsmarkt stapt en die op termijn een gewaarborgde minimumuitkering zou aanvullen (met 200 euro extra?). Los van de complexiteit van zo’n door de overheid gestuurd aanvullend stelsel – een idee dat ook de PS en het CDH genegen zijn – gaat hierachter een veel fundamentelere redenering schuil.
Zo pleit ontslagnemend vicepremier Laurette Onkelinx (PS) voor een ‘nieuw sociaal pact’ om de lasten op arbeid verder te verlagen en dit voor de sociale zekerheid te compenseren met andere (fiscale) inkomsten. Dat sluit aan bij een onderscheid dat Bruno Tobback (SP.A) in het maandblad Samenleving en politiek maakt tussen enerzijds fiscale middelen om de sociale minima te financieren en anderzijds sociale bijdragen van werkgevers en werknemers om die basisuitkeringen aan te vullen.
Daarmee gaat de discussie over een andere financieringsbasis voor de welvaartsstaat. Terwijl voor de liberale en rechtse partijen de ontvetting van de overheid vooropstaat, heeft de linkerzijde – van SP.A en PS tot Groen! en het ACW – het over ingrepen in de fiscaliteit en een vermogensbelasting. ‘Dat laatste is niet alleen een kwestie van sociale rechtvaardigheid, maar ook een harde economische logica als we de federale overheid en de sociale zekerheid anders willen financieren’, zegt Frank Vandenbroucke (SP.A).
Patrick Martens
