Ewald Pironet

Dreigend failliet van Europa

Europa worstelt met een hardnekkige crisis. Na Griekenland balanceert nu ook Ierland op de rand van het faillissement. De twijfels over Portugal, Spanje en Italië groeien. Overleeft Europa?

Tot voor enige jaren heerste bij de meeste Europeanen de overtuiging dat een bank niet failliet kon gaan. Ja, vroeger was dat weleens gebeurd, in 1934 bijvoorbeeld de Bank van de Arbeid in België, maar dat het zich nu nog in Europa zou voordoen was nauwelijks voorstelbaar. Sinds het uitbreken van de kredietcrisis, het faillissement van de Amerikaanse zakenbank Lehman Brothers en bij ons Fortis _ dat alleen aan het failliet kon ontsnappen dankzij steun van de overheid _ weten we wel beter.

Dat een Europees land failliet kon gaan, was nog moeilijker te geloven. Tot IJsland eind 2008 steun moest zoeken bij het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en enkele Scandinavische landen om aan het faillissement te ontsnappen. Wat later kwam Griekenland in financiële moeilijkheden, en als lid van de eurozone bracht het ook meteen de euro in gevaar. Griekenland kon alleen gered worden door massale steun van de andere eurolanden. Sindsdien zijn we ook die illusie armer: ook Europese landen kunnen zo dicht bij het faillissement staan, dat alleen een soort tijdelijke financiële kolonisatie nog redding kan brengen.

Na de redding van Griekenland leek de rust in de eurozone teruggekeerd, maar nu blijkt dat stilte voor de storm. Zo groeit de twijfel of Ierland wel aan al zijn financiële verplichtingen kan voldoen. Het kampt met de kosten van steun aan de banksector, die opgelopen zijn tot 50 miljard euro, en een begrotingstekort van 32 procent van het bruto binnenlands product (bbp) dit jaar. Ierland moet dan ook een hoge risicopremie betalen als het geld leent. Het moet voor een lenig van 10 jaar nu meer dan 8 procent rente afdokken. Het verschil tussen de rente die Ierland en het robuuste Duitsland moet betalen, de zogenaamde spread, bedraagt meer dan 6 procent en dat is zeer veel. Ierland bloedt dan ook hard door de hoge rentelasten en dat is niet lang houdbaar.

De kans dat ook Ierland internationale noodhulp moet zoeken, is reëel. Daarvoor kan het een beroep doen op een noodfonds dat na de redding van Griekenland werd opgericht en waarin 750 miljard euro zit. Daarmee probeert men nu de financiële markten te kalmeren: ‘De Europese Unie is bereid om Ierland te helpen als dat nodig is’, verklaarde voorzitter José Manuel Barroso van de Europese Commissie op de G20-top in Seoul. Er moet niet getwijfeld worden aan de Europese solidariteit, luidt de boodschap.

De vraag is hoe lang Europa die solidariteit kan en vooral wil volhouden. Want Griekenland en Ierland hebben ondanks de Europese solidariteit nog lang niet alle vertrouwen teruggewonnen, en bovendien rijzen er nu ook alsmaar grotere twijfels over Portugal, Spanje en zelfs Italië. (Tussen haakjes: België kan tegen iets meer dan 3 procent lenen en doet het al bij al vandaag nog goed binnen Europa.)

Wat als straks ook Portugal, Spanje en Italië een beroep moeten doen op Europese solidariteit om aan hun financiële verplichtingen te kunnen voldoen? Is die 750 miljard euro reserve dan wel voldoende? Is de Europese solidariteit oneindig? Zullen met name de Duitsers, die 148 miljard in het Europees reddingsfonds stortten, bereid zijn om alle landen die jarenlang boven hun stand leefden een helpende hand te reiken?

We hebben lange tijd niet kunnen geloven dat een Europese bank nog failliet kon gaan, laat staan een Europees land. We weten ondertussen dat dit best mogelijk is. Nu er steeds meer Europese landen in financiële moeilijkheden dreigen te komen, moeten we er ernstig rekening mee houden dat het project Europa wel eens failliet zou kunnen gaan.

Ewald Pironet

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content