Op de wereldwijde biermarkt liggen de grote brouwerijen elkaar voortdurend te beloeren. Ook de Leuvense brouwer Interbrew heeft verreikende ambities.
Het ging bijzonder snel. Eén bericht volstond om de beurswaarde van Interbrew eind november vorig jaar in enkele dagen tijd met 600 miljoen euro te doen zakken. De Zuid-Afrikaanse brouwersgigant, South African Breweries (SAB), nam met dezelfde waarde toe: de beurskapitalisatie steeg met 600 miljoen euro of 10 procent. De aanleiding was een artikel in de Financial Times van 28 november 2001.
De krant was vrij formeel. Op basis van geheime werkdocumenten van twee van de huisbankiers van Interbrew, Lazards en Goldman Sachs, schreef ze dat Leuven op korte termijn een bod plande op SAB. Het aandeel van Interbrew kelderde. De begeerde partner SAB zag zijn koers steil omhoog klimmen.
De deal was nog niet bezegeld, maar de voorbereidende stappen waren precies gepland. Op 2 december, enkele dagen na het bericht, zou de topman van SAB benaderd worden. Kort daarop zou Interbrew de overeenkomst kunnen bekendmaken. De fusie van Ice, de codenaam voor Interbrew in het document, en Zulu, wat stond voor South African Breweries, tot ’s werelds tweede brouwer, in codetaal Diamond genoemd, leek beloftevol. Het afzetgebied van Interbrew zou toenemen met miljoenen potentiële bierdrinkers in Afrika en vooral China. De Zuid-Afrikaanse brouwer zou zijn biertjes kunnen slijten in Europa. En onder bepaalde voorwaarden kon Interbrew zelfs op de London Stock Exchange worden genoteerd. Het bod zou bovendien een eind maken aan de dreigende fusie van SAB met twee andere brouwerijen: het Britse Scottish & Newcastle en het Amerikaanse Miller.
Huwelijkskandidaten waren er voor SAB alvast genoeg. Toch leek het moment voor een fusie vreemd. Volgens het document zou Interbrew 4,6 miljard Britse pond veil hebben voor een Zuid-Afrikaans bedrijf, net nu het zwaar te lijden had van de zwakke Afrikaanse Rand, een trage economische groei en de impact van aids in Afrika.
De overnametheorie hield dan ook niet lang stand. Interbrew liet meteen weten dat de berichten ‘voorbarig’ waren. ‘Delen van de documenten die aan de pers waren doorgespeeld, bleken authentiek en maakten deel uit van een werkdocument’, meldde het bedrijf. Andere waren ‘regelrechte verzinsels’ of ‘misleidende aanpassingen’. Het tijdschema klopte niet, de waardering van de fusie was compleet fout. Iemand had de gedetailleerde presentatie die bedoeld was voor de raad van bestuur met opzet aangepast en naar de pers doorgestuurd. Wellicht kon hij daar slechts één doel mee beogen: opschudding veroorzaken op de beurs. Koersmanipulatie. Tenzij het incident geënsceneerd was vanuit de brouwerswereld zelf. Dan kon het bedoeld zijn om de fusie te bemoeilijken, of als een test. Hoe zou de markt reageren op een fusie van twee reuzen uit de sector?
Interbrew gaf toe dat hij bij zijn huisbankier een ‘routine-analyse’ van SAB had laten uitvoeren, ‘zoals hij dat ook voor zoveel andere grote brouwerijen had gedaan’. Over een acquisitiedossier beschikte hij evenwel niet. En de brouwer haastte zich eraan toe te voegen dat zijn onderzoek ‘misschien niet, maar misschien ook wel zou kunnen leiden tot een bod op SAB op een bepaald moment in de toekomst’. Later stelde het bedrijf uitdrukkelijk dat het geen plannen had om SAB over te nemen. De Londense autoriteit, het Panel on Takeovers and Mergers, oordeelde dat Interbrew door de criminele aard van de situatie het recht had – anders dan gebruikelijk – op die beslissing binnen zes maanden terug te komen.
SCHENDING VAN MENSENRECHTEN
De drang naar wereldwijde dominantie laat Interbrew niet los. Toch had het bedrijf alweer geknoeid, oordeelde de Britse pers. De overname van Bass Brewers in 2000 had geleid tot een voorspelbaar probleem met de concurrentie-autoriteiten. En ook die deal was van tevoren gelekt, net als het bod op de bierafdeling van Whitbread en van Beck’s. Interbrew blijkt er maar niet in te slagen zijn communicatie in goede banen te leiden.
De Britse pers is vandaag zelf betrokken partij in de zaak van Interbrew. De brouwer heeft de vijf mediagroepen die de vervalste documenten van een anonieme bron ontvangen hebben, voor de rechter gedaagd en vraagt ze die te overhandigen, zodat hij kan nagaan wie er achter het hele opzet zit. Het gaat om de Financial Times, The Independent, The Guardian, The Times en het persagentschap Reuters. Maar de vijf houden voet bij stuk. Ze weigeren de documenten vrij te geven. Daarvoor beroepen ze zich op artikel 10 van de Europese Conventie van de mensenrechten dat het recht op vrije meningsuiting voorstaat, en op de persvrijheid. Bovendien hebben ze de plicht, benadrukken ze, hun bronnen te beschermen.
De rechter oordeelde daar anders over. Eind december stelde hij dat de bron geïdentificeerd moest worden, om te voorkomen dat het misdrijf wordt herhaald. Het is in het belang van iedereen dat de documenten worden uitgeleverd, redeneerde hij, want wellicht gaat het hier om koersmanipulatie. Vreemd genoeg worden Lazards en Goldman Sachs, de banken zelf, niet betrokken bij het hele onderzoek.
De zaak is momenteel in hoger beroep. Interbrew krijgt er de steun van de Financial Services Authority, een onafhankelijke controle-instantie van de Britse financiële sector. Aanvankelijk had die gevraagd de documenten vrijwillig in te leveren. Zo niet dreigt ze hardhandig op te treden en de media te dwingen om inzage te geven in het materiaal dat ze ter beschikking hebben. Voor de financiële waakhond is dat een primeur. Sinds 1 december vorig jaar kan de instelling de pers verplichten zijn bronnen vrij te geven. Tijdens de eerste verhoren werd inmiddels al gesteld dat ‘de uitzonderlijke omstandigheden de uitholling van de journalistieke privileges verantwoorden’. De vraag rijst of het journalistieke recht om bronnen te beschermen zal standhouden.
De overnames van Interbrew gaan inderdaad niet ongezien voorbij. Het juridische steekspel is trouwens nog maar half op gang. De Londense Stock Exchange, waar SAB noteert, en Euronext, de stek van Interbrew, lanceerden een eigen onderzoek naar koersmanipulatie. Daarnaast diende Interbrew nog een klacht in tegen onbekenden met burgerlijke partijstelling bij onderzoeksrechter Claise bij de rechtbank van eerste aanleg in Brussel. Over het verloop van het onderzoek houdt Interbrew de lippen stevig op elkaar.
KOPEN EN VERKOPEN
Het incident met SAB past in de sfeer van de tweede consolidatiefase, relativeert Stefan De Scheemaeker, verantwoordelijk bij Interbrew voor de strategie en businessontwikkeling. Terwijl de markt vroeger meer verdeeld was en de potentiële overnames als het ware voor het grijpen lagen, worden de kandidaat-verkopers steeds schaarser en dus ook bijzonder duur. De kleine overnames blijven uiteraard bestaan, maar ook tussen de giganten en de grotere spelers zouden zekere fusies kunnen groeien. Een vijf- tot zestal spelers domineren de hele markt: Anheuser-Busch, Heineken, Interbrew, SAB, AmBev. Ze analyseren elkaar. Van elke speler willen ze weten hoeveel ze waard zijn, op welk vlak ze zouden kunnen samenwerken. De brouwers zijn er zich van bewust dat een te groot aantal overnames per opbod zou leiden tot een onevenwicht in de prijs. Daarom denken ze erover om te consolideren, naar het voorbeeld van de sterkedrankenindustrie een decennium terug.
Volgens een studie van ING Barings zouden de grote brouwers 40 miljard euro nodig hebben om verder te consolideren. ‘Als het heel snel gaat’, voegen de onderzoekers er meteen aan toe. Dat zou betekenen dat ze de kapitaalmarkt zouden moeten aanspreken. Ook Interbrew zou daartoe gedwongen zijn. Tenzij het bedrijf dan toch fuseert met SAB of een andere club met heel veel geld. Het acquisitieteam in Leuven houdt de vinger voortdurend aan de pols.
Interbrew heeft voorlopig nog een klus aan zijn verdere consolidatie op de Duitse markt. Sinds 1 februari is het de officiële eigenaar van Beck’s, de vierde brouwer van Duitsland. Meteen gingen een twintigtal werkgroepen aan de slag om te voorkomen dat Stella en Beck’s, de twee premium-pilsjes, elkaar voor de voeten zouden lopen. Slechts een van de twee wordt telkens leider in een land. Met Beck’s heeft Interbrew er een global brand bij en dat betekent een potentiële groei, zeker op het vlak van export. Voorwaarde is dan wel dat het bedrijf overal hetzelfde pintje schenkt. Heineken, dat indertijd voor Engeland een fletsere versie op de markt bracht, moest na jaren toegeven dat het zijn trouwe Engelse klanten al zolang bedrogen had.
Ingrid Van Daele
De grote brouwers zouden 40 miljard euro nodig hebben om verder te consolideren.
