De Vlaamse overheid moet afstappen van haar gemakzuchtige uitverkooppolitiek, zegt JONATHAN HOLSLAG. In plaats van vrachten subsidies uit te storten over de automobielindustrie en met eindeloze fiscale gunsten te lonken naar buitenlandse investeerders, zou ze beter een eigen industriebeleid ontwikkelen.
Het Saudische investeringsproject in de haven van Antwerpen blijft voor controverse zorgen. Vlaanderen wil natuurlijk die honderden nieuwe banen binnenhalen. Dat de investeringen afkomstig zijn van een staat die steun aan terroristen duldt, vrijdenkende politieke activisten executeert, vrouwen onderdrukt én een buitenlands beleid voert dat ten koste gaat van de Europese veiligheid, mag volgens onze politici geen bezwaar zijn. In tijden van economische krapte moeten we tevreden zijn met elke kans die we krijgen. Dat zogeheten pragmatisme toont vooral het politieke onvermogen aan om met een eigen industriebeleid voor de dag te komen, een beleid dat Vlaanderen sterker maakt in plaats van afhankelijker.
Het Gemeentelijk Havenbedrijf en de Antwerpse burgemeester stellen het graag voor alsof de Saudiërs Vlaanderen begunstigen met geld en spitstechnologie. In werkelijkheid brengt het Saudische bedrijf ERS alleen maar technologie, kapitaal en partners samen. De technologie om chemische stoffen uit afval te halen, Thermoselect, werd ontwikkeld door een klein Zwitsers bedrijf en is in principe beschikbaar voor iedere investeerder. Voor zover ik kan afleiden uit recente bedrijfsdocumentatie heeft ERS zelfs helemaal geen ervaring met zulke projecten. Antwerpen is het eerste. Ook het ingebrachte kapitaal is beperkt. De Saudiërs zouden zo’n 750 miljoen euro op tafel leggen. Dat bedrag zal dienen als hefboom om bij andere banken 3 miljard euro op te halen.
ERS maakt dus gebruik van het goedkope Vlaamse spaargeld om Zwitserse technologie aan te kopen voor zijn project. Ik weet niet hoeveel het bedrijf voor de grond in de Antwerpse haven moet neertellen. Maar uitgaande van een rente van 2 procent op het krediet en een winst van 10 procent, zullen de 900 jobs klein bier zijn in vergelijking met de winst voor de Saudiërs. Dat Vlaamse politici dit soort van projecten proberen aan te prijzen als belangrijk en strategisch voor de economie, toont aan hoe erg het is gesteld met ons industriebeleid.
Als het project werkelijk zinvol, ecologisch en rendabel is, kunnen we die fabriek zelf ontwikkelen. Nee, dan móéten we ze zelf ontwikkelen. Maar dan dient de Vlaamse overheid af te stappen van haar gemakzuchtige uitverkooppolitiek, die ervan uitgaat dat we onze industrie versterken door vrachten subsidies uit te storten over de automobielindustrie, eindeloze fiscale gunsten toe te kennen aan de farmagiganten en te lonken naar grote buitenlandse investeerders.
De Vlamingen hebben een gigantisch vermogen opgebouwd op spaarboekjes en pensioenspaarfondsen. Dat geld wordt onvoldoende ingezet ten bate van onze eigen economie. Driekwart van de Vlaamse derdepijlerfondsen wordt in het buitenland geïnvesteerd. Met een beetje sturing zouden we dat Vlaams geld kunnen activeren om er de Vlaamse economie mee te versterken. Ook op het vlak van de knowhow hoeven we niet onder te doen. Thermoselect is geen spitstechnologie, onze universiteiten of onderzoekscentra zouden die ook kunnen ontwikkelen. En om alle technologie en partners samen te brengen, zouden we kunnen bouwen op de ervaring van topbedrijven zoals Umicore.
Het drama van Vlaanderen is dat zijn leiders geen inzicht hebben in de internationale politieke economie, of er ideologisch van overtuigd zijn dat het niet aan de overheid is om een sturende rol te vervullen. Vooral dat laatste geldt voor de huidige Vlaamse regering. Hoe vaak hebben we niet gehoord dat de markt zichzelf moet organiseren? Dat is in deze wereld een gevaarlijke veronderstelling. Andere landen mogen de vrijhandel dan wel lippendienst bewijzen, zij sturen en beschermen hun industrie als nooit tevoren. Zij zorgen er ook voor dat hun economie niet al te zeer afhankelijk wordt van buitenlandse investeerders, dat er een zeker evenwicht blijft bestaan. Als de Saudische fabriek er komt, zou dat niet alleen een morele nederlaag zijn, maar ook een bewijs van politiek onvermogen en kortzichtigheid.
Andere landen mogen de vrijhandel dan wel lippendienst bewijzen, zij beschermen hun industrie als nooit tevoren.
