Piet de Moor over zijn ‘Adamiet’

Knack-medewerker Piet de Moor over dé roman tijdens de voorstelling afgelopen zondag van zíjn roman ‘De adamiet’.

Op de vraag of zijn verhaal autobiografisch is, zegt de schrijver natuurlijk altijd ‘nee’. Maar juist dat ‘nee’ maakt van hem een leugenaar. Het enige resultaat van dat ‘nee’ is dat de schrijver zich nog verdachter maakt. Ontkennen helpt niet, hoe meer hij ontkent, hoe dieper hij wegzakt in het autobiografische graf dat hij voor zichzelf gedolven heeft en dat door sommige lezers wordt aangestampt tot er geen licht meer is.

Ik spreek over de roman. Dat genre is weliswaar niet dood, maar het ontwikkelt zich niet meer. Het maakt niet uit of er een roman meer of minder verschijnt. Wie werkelijk iets nieuws wil lezen, kan maar beter naar de klassieken grijpen, naar Homerus of Stendhal, of naar andere schrijvers die te dood zijn om bekroond te worden.

In zijn ‘Brief van een jonge dichter aan een jonge schilder’ zegt de Duitse schrijver Heinrich von Kleist dat hij maar niet kan begrijpen waarom de jonge schilders almaar de werken van hun meesters kopiëren. Hij schrijft: ‘Want omdat Copernicus al drie eeuwen geleden heeft gezegd dat de aarde rond is, zie ik niet in wat het kan helpen als ik dat hier weer herhaal.’ Kleist ging zijn eigen weg.

Twee eeuwen later zou je samen met Heinrich von Kleist kunnen zeggen: het heeft geen zin romans te schrijven die al bestaan. Franz Kafka was geen kopiist. Kafka kunnen we rekenen tot de schrijvers bij wie we al lezend iets nieuws over onszelf vernemen.

Bovendien heeft Kafka ons iets te vertellen over literatuur. Over een goed verhaal zegt hij dat het moet zijn als een bijlslag in onze bevroren ziel. Die bijlslag zegt alles over het verhaal. Het lezen van een goed verhaal is een gebeurtenis die ons ontstelt en bevalt. Dat komt allemaal door de taal. Een goed verhaal eet ons op. Het is een wonder dat we hier nog zijn.

(Piet de Moor bij de voorstelling van ‘De adamiet’. Voor een fragment van deze roman, zie hier.)