Polen vieren Czesław Miłosz in 2011

Er dook een onbekend toneelstuk op van Polens schrijver-Nobelprijswinnaar Mi?osz wiens 100ste verjaardag op stapel staat.

Toen Czes?aw Mi?osz in 2004 overleed, vonden de Polen hem de grootste dichter van hun land. Dat was niet vanzelfsprekend, want zijn werk is niet gemakkelijk. Zelf had hij er geen bezwaar tegen dat men hem en zijn geschriften elitair vond. Toen Mi?osz in 1980 de Nobelprijs kreeg, leed hij zichtbaar onder de plotse belangstelling van de media voor zijn persoon. In zijn ogen was de mediale wereld met zijn grillige aandacht voor echte of vermeende hoogtepunten ook altijd een beetje infantiel.

Mi?osz plaatste zichzelf graag in de grote Poolse literaire traditie. In ballingschap was hij bij zijn landgenoten geliefd om zijn omzichtig patriottisme, om zijn bewustzijn dat Polen nog een broze constructie was in een wereld die door de Koude Oorlog in tweeën was verdeeld. Tot in de jaren tachtig was Polen immers een satelliet van de Sovjet-Unie.

In zijn essay ‘The captive mind’ (‘De geknechte geest’) dat in 1953 werd gepubliceerd, analyseerde Mi?osz vanuit zijn ballingschap niet alleen het totalitarisme, maar vooral de aantrekkingskracht die het uitoefent op intellectuelen en vooral op schrijvers. Hij had het over de drang naar nestwarmte van de schrijvers die zich maar al te graag de machtsverslavende Murti-Bing-pillen (een begrip uit S. Witkiewicz’ roman ‘Onverzadigbaarheid’) laten aansmeren.

De Polen maken zich nu klaar om op 30 juni 2011 de honderdste verjaardag van Mi?osz te vieren. Gevoelig als ze zijn voor historische symboliek, wijzen ze er fijntjes op dat hun land een dag later het voorzitterschap van de Europese Unie overneemt. Omdat Polen volgens een van zijn volksvertegenwoordigers ‘een wereldmacht is op het terrein van de poëzie en Mi?osz ons beste waarmerk’, zal deze verjaardag met veel feestgedruis verlopen.

Het Mi?osz-jaar wordt gevierd met tal van conferenties, tentoonstellingen en publicaties. In Krakow vindt in mei voor de tweede keer (na 2009) een Mi?osz-festival plaats waar het puikje van het internationale poëtendom zijn opwachting zal maken. Er worden ook activiteiten gepland in Krasnogroeda aan de Pools-Litouwse grens in een heropgebouwd landhuis dat voor de oorlog het eigendom van de familie Mi?osz was.

Mi?osz-vertalers uit de hele wereld worden uitgenodigd om aan de festiviteiten deel te nemen. Drie componisten zorgen voor een nieuwe muzikale interpretatie van Mi?osz’ lyriek en het Poolse theaterinstituut overweegt de opvoering van ‘Proloog’, een onbekend en lang verloren gewaand theaterstuk van de Nobelprijswinnaar. Het gaat om een hoog oplopende discussie tussen een Pools politicus en een schrijver kort voor het einde van de Tweede Wereldoorlog. Het stuk zou nog altijd actueel zijn, aldus degenen die het inmiddels lazen, gezien de niet eindigende twist tussen conservatieve nationalisten en moderne liberalen in het postcommunistische Polen.

Als voorsmaakje was de Poolse boekvereniging ‘Instytut Ksi??ki’ eerder dit jaar op de Frankfurtse boekenbeurs al present met de Engelstalige tentoonstelling ‘Czes?aw Mi?osz 365’ om het Mi?osz-jaar 2011 aan te kondigen.

Piet de Moor

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content