Gezocht: architect (man/vrouw)

De media zouden zich beter bewust moeten zijn van de realiteiten die ze niet enkel weergeven, maar ook scheppen.

Deze tekst over de crisis in België werd geschreven door een groep studenten, die op de eerste oproep van de denktank ‘Universitas’ gereageerd heeft. Het gaat om jongeren met verschillende overtuigingen en invalshoeken, die enkele avonden samen gediscussieerd hebben en samen deze compromistekst opstelden. Ze wilden aantonen dat studenten ook inhoudelijk met politiek bezig kunnen zijn en niet enkel ludieke acties hoeven te organiseren. Op de website van Universitas kan u een minder beknopte versie van deze tekst vinden. Stel je België voor als een huis; een woonst die zorgwekkend veel scheuren en lekken vertoont. Een woning met zo’n complexe structuur en zoveel kamers, dat Jan Modaal er zijn weg niet meer in vindt. In het verleden hebben onze politici zich tot wat getimmer en geknutsel beperkt, maar dat volstaat niet meer. De problemen bij Justitie, Financiën, en andere departementen zijn te groot geworden. Hadden de staatsmannen van weleer de oude pijnpunten, waaronder de kwestie BHV, reeds opgelost, dan moest de huidige generatie daar niet meer mee bezig zijn. Een oplossing voor de oude problemen én een grote renovatie, gericht naar toekomst, zijn nodig, maar wat voor een verbouwing zal het worden? Hoeveel kamers blijven er straks nog gemeenschappelijk? Wie krijgt wat? De politici zijn het er niet over eens. In complexe compromisnota’s tracht men de verschillende visies te verzoenen. Resultaat? Een koehandel in bevoegdheden, die deze staat nog complexer maakt en erg weinig oplost.

Wij hebben geen conciërges nodig, maar architecten. Keer terug naar de bouwplannen, ga fundamentele discussies aan en teken een nieuw ontwerp uit. Separatisme, (con)federalisme of unitarisme; wat het nieuwe model ook wordt, het moet zo goed mogelijk voldoen aan de noden en democratische verzuchtingen van noord en zuid. Waar wordt een bevoegdheid het best uitgeoefend? Wat gaat naar de deelstaten, wat blijft federaal, wat zou beter naar Europa gaan? De voorwaarden om dat inhoudelijk debat mogelijk te maken, liggen bij de burgers, de politiek en de media.

Burgers en medestudenten zouden hun desinteresse in deze crisis beter laten varen. Op korte termijn heeft ze inderdaad weinig gevolgen, maar op lange termijn des te meer: over de sociale zekerheid, de staatsfinanciën en -structuren moet men nu de grote keuzes maken. Alles verloopt echter zo traag, dat vele burgers afhaken. Velen weten ook amper nog wat welk bestuursniveau doet en waarvoor ze precies stemmen. Eenvoudigere staatsstructuren of extra vorming in het onderwijs kan een stap in de goede richting zijn.

Ook het debat moet echter anders; we wensen dat de nadruk meer komt te liggen op inhoud en ideologie dan op individuen, sterke quotes of wie er al dan niet aan de onderhandelingstafel zit. Partijen moeten voor meer staan dan ‘goed bestuur’ of ‘gezond verstand’ en moeten kenbaar maken welke concrete visie op mens en maatschappij zij hebben. We wensen een eerlijke politiek, die onder andere ophoudt met het plaatsen van stemkanonnen op kieslijsten als die niet de ambitie hebben om ook effectief te gaan zetelen. De opeenvolging van verkiezingen in dit land is volgens de meesten onder ons problematisch, omdat de voortdurende verkiezingskoorts een stabiel politiek klimaat en beleid op lange termijn bemoeilijkt. Onder andere hierdoor hebben politici vaker moeite met het nemen van onpopulaire beslissingen, ook al zijn die noodzakelijk. Zij zijn verkozenen des volks, maar moeten ook leiders blijven die aan de mensen duidelijk maken wat kan en wat niet kan.

De media zouden zich beter bewust moeten zijn van de realiteiten die ze niet enkel weergeven, maar ook scheppen. Wij verkiezen dan ook media die duidelijk maken welke visie op de maatschappij ze hebben boven media die ongegrond pretenderen neutraal te zijn. Het kan een meerwaarde kan zijn om in de media de overkant van de taalgrens vaker aan bod te laten komen; zolang er zaken op het federale niveau beslist worden, moet men immers met die overkant rekening houden.

We konden in onze debatten niet om het identiteitsvraagstuk heen, dat in heel Europa terug ‘hot’ is. Het is goed dat de Europeanen verder willen gaan dan een identiteitsloos individualisme, maar jammer genoeg zijn het dikwijls populistische partijen die daarvan profiteren. Volgens ons kan vandaag echter geen enkele politieke partij nog om het identiteitsdebat heen, zeker niet in een geglobaliseerde wereld en in een land als België, waar meerdere groepsidentiteiten elkaar beconcurreren.

Laten we gaan naar een fundamenteel debat over ideologie en identiteit. Laten we een ontwerp uittekenen voor die staat waarin we morgen willen leven.

Geschreven door studenten Bram de Ridder, David Dessin, Dries Mahieu, Joost Possemies, Maria Clara Geurs, Yf Reykers, Arvid Viaene, en het Universitas-team.