Via het ‘comité tegen het vreemdelingenstemrecht’ kon het extreem-rechtse Vlaams Blok een paar dissidenten uit de democratische rechterzijde binnenhalen. Maar een rechtse krachtenbundeling is het tot dusver niet.
Ook de top van CD&V, VLD en N-VA kreeg de afgelopen weken ongevraagd een rol in het door het Vlaams Blok-kopstuk Filip Dewinter geregisseerde mediacircus rond het ‘comité tegen het vreemdelingenstemrecht’, nadat dissidenten uit elk van die partijen zich bij dat actiecomité hadden aangesloten. Op papier staat Ward Beysen, ex-VLD en nu voorzitter van het eenmanspartijtje Liberaal Appel, aan het hoofd van het comité tegen het vreemdelingenstemrecht. Maar in de feiten is dat comité gewoon een extreem-rechts filiaal, dat tegenstanders van het cordon sanitaire uit VLD, CD&V en N-VA een alibi verschaft – wij verdedigen alleen maar ons partijstandpunt – om met het Blok onder één hoedje te spelen.
Steun kreeg het comité zoals bekend van Vlaams parlementslid Johan Weyts (CD&V) en collega Claudine De Schepper (VLD), en ook van professor Matthias Storme, bestuurslid bij de democratische Vlaams-nationalisten van de N-VA. Al trad die laatste, in tegenstelling tot de eerste twee, niet officieel tot het comité toe.
CD&V en VLD moesten wel krachtig reageren. CD&V-voorzitter Yves Leterme zette, zij het na een korte aarzeling, de bijna pensioengerechtigde Johan Weyts uit de fractie van het Vlaams parlement. VLD-voorzitter Karel De Gucht gaf Claudine De Schepper zelfs te kennen dat ze niet langer welkom was in de partij. Alleen N-VA-topman Geert Bourgeois, het eigen partijstandpunt tegen het cordon indachtig, verbeet zijn woede en liet Storme begaan.
Het Vlaams Blok beleeft intussen mooie weken. Na de goedkeuring van de provinciale kieskringen in het Vlaams parlement laat het zich met zijn actiecomité opnieuw van zijn salonfähigste zijde zien. Dat Johan Weyts en Claudine De Schepper twee politieke onbenullen zijn, kan de pret niet drukken. Dat mag ook niet verbazen, want het comité is voor het Blok in verschillende opzichten winstgevend. Het genereert ruime media-aandacht, het veroorzaakt scheuren in het cordon sanitaire, en het brengt de VLD, die op regeringsniveau het migrantenstemrecht niet heeft tegengehouden, in een zeer lastig parket. Het is nu zaak het mediacircus rond het comité draaiende te houden. Met dat doel voor ogen stelt Dewinter alvast de komst van enkele VLD- en N-VA-gemeenteraadsleden ‘uit middelgrote steden’ in het vooruitzicht.
Moet het comité tegen het vreemdelingenstemrecht ook als een begin van rechtse krachtenbundeling gezien worden? Paul Beliën, publicist en echtgenoot van Blok-kamerlid Alexandra Colen, pleit al langer voor de creatie van één grote rechts-conservatieve partij in Vlaanderen. Na de federale verkiezingen van 18 mei zei hij in Knack dat de ‘polariserende, agressieve aanpak’ van Filip Dewinter het Blok geen stemmen meer oplevert en de totstandkoming van zo’n brede rechtse partij juist in de weg staat.
Beliën zei ook dat het Vlaams Blok extreme elementen als Dewinter zou moeten kwijtraken, en zich moet omvormen tot een fatsoenlijk rechtse, Vlaamsgezinde waardenpartij, waarin ook behoudsgezinde liberalen, christen-democraten en Vlaams-nationalisten zich thuis voelen. Dat zou trouwens niet alleen rechts Vlaanderen, maar ook zijn vrouw, die niet bepaald beste maatjes is met Filip Dewinter, goed uitkomen.
De komst van Johan Weyts of Ward Beysen naar Dewinters actiecomité, een half jaar na de verkiezingen, kan Beliën in elk geval niet overtuigen: ‘Het belang van dit initiatief mag niet overschat worden. Zolang het Blok er niet in slaagt klassieke liberalen als Boudewijn Bouckaert of Vlaams-nationalisten als Bart Dewever over de streep te trekken, is er geen sprake van rechtse krachtenbundeling.’
Beliën wacht op de dag dat ‘Bouckaert en de anderen’ zich niet meer zullen ‘schamen’ om voor het Blok te kiezen. Zover is het nog lang niet, ‘wat duidt op een enorm gebrek aan openheid bij het Vlaams Blok’, aldus Beliën.
Anderzijds denkt Beliën dat Dewinters stijl er in de huidige omstandigheden niet meer veel toe doet. ‘De agressieve aanpak van Dewinter heeft inderdaad de groei van het Blok vertraagd, maar op dit moment wordt het de partij zo gemakkelijk gemaakt, dat aanpak of stijl nog weinig belang hebben. Er bestaat in Vlaanderen nu eenmaal geen draagvlak voor het migrantenstemrecht. Als het Blok bij de volgende verkiezingen sterk vooruitgaat, zal dat niet dankzij Filip Dewinter zijn, wel dankzij de stommiteiten van de andere partijen.’ Hij besluit: ‘Als ik Dewinter was, ik zou mijn ambities bijstellen, en hoger mikken dan het burgemeesterschap van Antwerpen.’
HAND OP DE KEEL
Alleen bij de democratische Vlaams-nationalisten van de N-VA leidt sympathiseren met het Blok-comité niet automatisch tot excommunicatie. De partij wil met het comité weliswaar ‘niets te maken hebben’, maar ze wil Dewinter de media-aandacht die ‘overreactie’ teweegbrengt ook niet cadeau doen. Gevreesd wordt ook dat het desavoueren van Matthias Storme tot tweespalt binnen de partij zou kunnen leiden. ‘Sommigen van onze mensen vinden dat we in het dossier van het migrantenstemrecht wat straffer uit de hoek zouden mogen komen. En ook over eventuele samenwerking met het Blok bestaat er geen eensgezindheid’, zegt ondervoorzitter Bart Dewever.
Want ook sommige democratische Vlaams-nationalisten blijven natuurlijk niet onverschillig voor de redenering dat het migrantenstemrecht de Vlamingen wordt opgedrongen – behalve de SP.A zijn alle Vlaamse partijen in de Kamer immers tégen – en dat het derhalve geoorloofd is in dit dossier één front te vormen met het Blok. Het is die ergernis, zegt Matthias Storme, die hem ertoe heeft aangezet het Blok-comité te steunen. ‘Het cordon sanitaire functioneert hier als een pervers mechanisme’ vindt Storme, ‘waarmee de Vlamingen in de minderheid worden gesteld.’ Dat hij zich voor de kar van het Blok laat spannen, ontkent Storme. Als hij toch die indruk wekt, dan ligt dat volgens de professor aan de media, die de nuances in zijn betoog niet goed weergeven.
‘Storme denkt politiek te kunnen bedrijven in een academisch droogdok’, meent N-VA ondervoorzitter Bart Dewever. Dewever, een tegenstander van het cordon sanitaire, ‘maar ook van het Blok’, steekt niet weg dat zijn partij erg verveeld is met Stormes demarche. ‘Zuiver intellectueel valt er voor zijn redenering nog wat te zeggen, politiek-strategisch niet, want dit zogenaamde comité tegen het vreemdelingenstemrecht is op de eerste plaats een instrument om de overstap van bepaalde mensen naar het Blok te vergemakkelijken.’ Bovendien deelt de N-VA het ‘antivreemdelingenstandpunt’ van het Blok helemaal niet, verduidelijkt Dewever. ‘De partij is zelfs niet mordicus tegen het migrantenstemrecht.’
Veel kansen voor rechtse frontvorming ziet ook de N-VA-ondervoorzitter derhalve niet. ‘Het klimaat is er niet naar’, zegt hij. ‘Bovendien sluit de slinkse aanpak van het Blok, het benaderen, bewerken, omkopen en inpikken van onze mandatarissen, elke vorm van samenwerking bij voorbaat uit. Wie wil er handjeklap spelen met mensen die in je eigen gelederen zitten te peuteren? Het Blok reikt ons geen uitgestoken hand. Het zet ons de hand op de keel.’ Ondertussen, betreurt hij, gaat alle aandacht naar het Vlaams Blok, en worden de democratische Vlaams-nationalisten ‘uit de markt geprijsd’. Al moet Dewinter ook uitkijken voor ‘zelfoverschatting’: ‘Je kunt niet elke week opnieuw roepen dat het cordon doorbroken is. Op een bepaald moment wordt dat belachelijk.’
Voorlopig zitten de zaken Dewinter nog mee. Het comité tegen het vreemdelingenstemrecht is gestart met een groots opgezette petitieactie, waarmee het een kwart miljoen handtekeningen wil verzamelen. En daarnaast zal het met allerlei manifestaties proberen het migrantenstemrecht hoog op de politieke agenda te houden. Bedoeling is de Vlaamse liberalen tijdens het debat over het migrantenstemrecht in de Kamer zo zwaar mogelijk onder druk te zetten. De behandeling van het dossier in de Kamer moet trouwens nog beginnen, de eindstemming wordt pas begin maart verwacht. ‘Hoe langer het aansleept, hoe beter voor ons’, geeft Dewinter toe. Zo bezien lijkt alleen een eventuele veroordeling wegens racisme door het Gentse hof van beroep op korte termijn nog roet in het eten van extreem-rechts te kunnen gooien. Want ook daarover valt begin maart een beslissing.
Han Renard
‘Je kunt niet elke week opnieuw roepen dat het cordon doorbroken is. Op een bepaald moment wordt dat belachelijk.’ (Bart Dewever)
