Ian McEwan wint een varken

Voor zijn satirische roman ‘Solar’ ontvangt Ian McEwan met gemengde gevoelens de Bollinger Everyman Wodehouse Prize, de enige Britse literaire prijs voor humoristische fictie.

Tijdens het schrijven aan ‘Solar’ had McEwan reeds aangegeven niet hoog op te lopen met humoristische romans. ‘Ik haat humoristische romans; het is zoals op de grond geduwd worden, gekieteld worden en dan gedwongen worden om te lachen.’ En toch krijgt hij net in dat genre een prijs, dan nog in de vorm van een varken met de naam ‘Solar’.

Vrijdag 28 mei mag hij kennis maken met dat varken op het gerenommeerde literatuurfestival van het Welshe Hay-on-Wye en krijgt hij er nog eens 52 exemplaren van een prijseditie van zijn werk bovenop. Hij vertoeft daarmee in goed gezelschap. Eerder gaven ook Jonathan Coe en DBC Pierre de naam van hun gevierde roman aan een stevig prijsbeest, respectievelijk voor ‘The Rotters Club’ en ‘Vernon God Little’. Met Pierre deelt McEwan ook het uitzonderlijke genoegen om op de erelijst van zowel de Man Booker Prize – bij McEwan voor ‘Amsterdam’ uit 1998 – als de Wodehouse Prize te mogen staan.

De jury koos trouwens unaniem voor McEwan, omdat hij, naast de kwaliteiten van ‘Solar’, volgens juryvoorzitter Peter Florence ‘in het verleden te weinig erkenning heeft gekregen voor de humor in zijn werk’. Los van bovenstaande uitspraken over literatuur staat McEwan inderdaad niet bekend als een literaire moppentapper. Zijn bekendste roman ‘Atonement’ (2001, vertaald als ‘Boetekleed’ en verfilmd in 2008) bevat doorheen de talrijke verwijzingen naar groten der literatuur als Virginia Woolf en D.H. Lawrence een sterke psychologische ontwikkeling van de protagonisten en heeft een centraal thema waarmee niet te lachen valt: hoe slaag je erin om via literatuur je eigen leven te ordenen.

Aan het morbide, macabere werk uit het begin van zijn carrière dankt hij dan weer de bijnaam Ewan McAbre. Vooral ‘The Cement Garden’ (1978, vertaald als ‘De cementen tuin’ ), waarin vier wezen het lijk van hun pasgestorven moeder in de kelder inmetselen, doet die bijnaam alle eer aan. ‘Solar’ is dan ook niet echt te vergelijken met eerder werk uit McEwans oeuvre. Zijn tragikomisch hoofdpersonage, Michael Beard, is een klimaatwetenschapper die zich professioneel maar vooral privé in nesten weet te werken. In deze variatie op een relatiekomedie voltrekt McEwan met soms bijtende spot het falen van Beard tegen de symbolische achtergrond van de mislukte klimaattop in Kopenhagen.

Of hij hiermee een nieuwe weg is ingeslagen en met volgend werk kandideert voor nóg een varken en de nieuwe bijnaam Ewan McHumour? Dat valt te betwijfelen.

Jeroen Bert