Komt er een ‘hete herfst’ in de universiteitssteden met boze studenten die massaal protesteren tegen een verhoging van het inschrijvingsgeld? Bram Roelant: ‘Weet u dat we qua democratisering even laag scoren als Bulgarije?’

Een onlinepetitie verzamelde in een vingerknip tienduizend handtekeningen tegen hoger inschrijvingsgeld. Roelant: ‘Elke verhoging is onaanvaardbaar. Het inschrijvingsgeld staat symbool voor de democratisering van het onderwijs. Weet u dat we internationaal qua democratisering even laag scoren als Bulgarije?’ De sneer van Miet Smet dat studenten honderden euro’s aan Tomorrowland spenderen en dus ook wel wat meer kunnen betalen voor hun studie, noemt hij ‘wereldvreemd’. ‘Een universiteitsstudent kost per jaar zo’n 12.000 euro. Voor dat geld kun je twintig keer naar Tomorrowland. Trouwens, massa’s studenten wérken voor dat geld voor hun festival. Mogen we misschien zelf onze ontspanning kiezen en betalen?’

Ook het voorstel van André baron Oosterlinck, voorzitter van de Associatie KU Leuven, om studieleningen in te voeren, veegt Roelant van tafel: ‘Een studielening geeft minder bemiddelde studenten wel de kans om te starten, maar na hun studie is die lening een serieuze financiële handicap. De student zal zo snel mogelijk een baan moeten vinden om ze terug te betalen, ook als die baan niet aansluit bij zijn opleiding of interesse. Wie niet hoeft te lenen, heeft die zorg niet. Leningen zullen zo studiekeuzes beïnvloeden. En wat als je je diploma niet haalt? De lening bij de bank blijft. Blijkbaar denkt Oosterlinck dat dat liefdadigheidsinstellingen zijn. In Nederland bedraagt de gemiddelde studieschuld al 15.000 euro.’

Toch is inschrijvingsgeld niet de belangrijkste zorg van Roelant. ‘Het onderwijshoofdstuk van het Vlaamse regeerakkoord is een grote ontgoocheling, want er staat eigenlijk niet veel in. Van alle problemen die de VVS al jaren aankaart, wordt er niet één fundamenteel aangepakt. We hebben binnenkort een gesprek met minister Crevits. Het wordt dus een boeiend academiejaar’, grijnst hij.

‘Waarom studeren de meeste studenten? Om een diploma te halen en daarmee een goede baan te vinden. Wel, dan moet je eerst en vooral goed geïnformeerd en georiënteerd een studierichting kunnen kiezen. Al te veel eerstejaars maken de verkeerde keuze, falen en haken af. Dat is niet alleen frustrerend voor de student, maar kost ook handenvol aan hun ouders én aan de overheid. Studenten moeten in de middelbare school veel beter georiënteerd worden als ze naar universiteit of hogeschool trekken.’

Het regeerakkoord voorziet in verplichte, niet-bindende oriëntatieproeven in het middelbaar en niet-bindende toelatingsproeven in het hoger onderwijs, maar die zullen weinig uithalen volgens Roelant. ‘Een toelatingsproef leert je misschien waarvoor je niet geschikt bent, maar daarmee weet je nog niet wat je dan beter wel zou studeren. Daarom zijn we tegen die toelatingsproeven. En een oriëntatieproef in de laatste week van de middelbare school komt te laat. Je moet al in de vierde graad van het middelbaar starten met de oriëntatie van leerlingen naar hoger onderwijs. Je moet lang vooraf peilen naar interesses, talenten en competenties. Wij willen de invoering van degelijke oriënteringstrajecten die verschillende jaren beslaan. Eerstejaars moeten ook sneller geheroriënteerd worden als het na enkele maanden niet zo goed blijkt te gaan. Investeer daarin.’

En wie zal dat allemaal betalen in acute besparingstijden? Roelant: ‘Als er minder eerstejaars mislukken, bespaar je geld. Oriënteren en heroriënteren zal de kwaliteit van het onderwijs ten goede komen.’

‘Kwaliteit’ is een rode draad in het onderwijshoofdstuk van het regeerakkoord. ‘Iedereen wil kwaliteit, maar in de regeringsplannen lees ik nergens concrete initiatieven om die kwaliteit op te trekken. Dat baart ons grote zorgen. Hoorcolleges zijn zowat de belangrijkste onderwijsvorm aan de universiteit. Goede hoorcolleges zijn belangrijk, maar er zijn zo veel andere mogelijkheden die men nu links laat liggen. Denk maar aan stimulering van zelfstudie en daarna in kleine groepjes met de prof samenkomen om te discussiëren over die leerstof. In Nederland geven de betere bachelorstudenten bijles aan eerstejaars en ze worden daarvoor betaald. Prima idee. Studenten die actiever met de leerstof omgaan, beheersen die ook beter. Weet u, in 2009 kreeg het hoger onderwijs van de overheid 8600 euro per student, in 2012 was dat nog 7400. Dát weegt op de kwaliteit. Onderwijs is toch de toekomst van de samenleving? Op onderwijs zou je eigenlijk nooit mogen besparen.’

Bram Roelant is voorzitter VVS (Vlaamse Vereniging van Studenten) ¿Studeert Overheidsmanagement aan de KU Leuven