Van een vredesproces in de Democratische Republiek Congo is nog nauwelijks sprake.

Eind maart was er al een aanzet geweest: een soort muiterij in Congo’s hoofdstad Kinshasa die werd opgeklopt tot ‘een poging tot staatsgreep’. Het is nooit duidelijk geworden wie daar precies verantwoordelijk voor was.

De laatste weken volgen de incidenten in Congo elkaar in hoog tempo op. De stad Bukavu viel een tijdlang in handen van rebellen. In Kinshasa bezette een ‘vertrouweling’ van president Joseph Kabila een nacht lang het gebouw van de staatsradio en -televisie. De aanslag op Kabila, die gelijktijdig had moeten plaatsvinden, bleef evenwel uit. Aanslag en staatsgreep konden worden verijdeld, maar de voornaamste aanstichter ervan, majoor Eric Lenge, loopt nog altijd vrij rond. Ook de oostelijke rebellenlegers van generaal Laurent Nkunda en kolonel Jules Mutebesi zijn niet verslagen: ze hebben zich teruggetrokken op een zestigtal kilometer van Bukavu.

Voor wie het nog niet begrepen had: het Congolese vredesproces zit in het slop.

Daar zijn verschillende oorzaken voor. De vredesmacht van de Verenigde Naties in Congo werd verondersteld de voornaamste stabiliserende factor te zijn, zowel op militair als op bestuurlijk vlak. Maar voor zover de vredesmacht nog op enig krediet kon rekenen, is ze dat na de smadelijke val van Bukavu in alle geval helemaal kwijt.

De versmelting van de vele rebellengroepen in het Congolese leger levert niet meteen een goed functionerende krijgsmacht op. De overgangsregering slaagt er niet in gezag te verwerven. Eensluidende indiscreties geven te verstaan dat president Kabila en zijn voornaamste vice-president, Jean-Pierre Bemba, niet immuun zijn gebleven voor de typische Congolese ziekte van het zakkenvullen. De vertegenwoordigers van de oostelijke rebellenbeweging RCD-Goma voelen zich door die tandem buitenspel gezet. Het wantrouwen groeit op alle niveaus.

De druk van de internationale gemeenschap om het vredesproces tot een goed einde te brengen, verzwakt. Ook België, met minister van Buitenlandse Zaken Louis Michel (MR) voorop, lijkt sinds het aantreden van de tweede paarse regering minder begaan met het lot van Congo. Michel, die dat overigens ontkent, zou tot de slotsom zijn gekomen dat zijn interventies in de voormalige kolonie hem minder respect opleveren dan waarop hij had gehoopt.

Toch is het vredesproces waanzinnig belangrijk. Als het mislukt, valt Congo onvermijdelijk ten prooi aan totale chaos. Helaas lijkt niet iedereen dat erg te vinden.

Dirk Draulans

De druk van de internationale gemeenschap, ook van België, verzwakt.