Dirk Draulans
Dirk Draulans Bioloog en redacteur bij Knack.

Een nieuw dossier illustreert de dubbelzinnige houding van expert-keurder André Destickere in de dioxinecrisis.

De wet van 13 juli 1981 over het Instituut voor Veterinaire Keuring (IVK) stipuleert dat IVK-keurders geen andere “diergeneeskundige activiteiten” mogen uitvoeren. Keurkringhoofd voor West-Vlaanderen André Destickere uit Roeselare kreeg echter expliciet de toestemming van de IVK-top om zijn mandaat te cumuleren met diergeneeskundige expertisen voor derden. Op 16 juni 1997 “overwoog” het directiecomité van het IVK om “op termijn” deze toestemming in te trekken.

Toch kon Destickere vanaf 3 maart jongstleden voor rekening van verzekeraar AGF-De Schelde een zaak van zware kippensterfte onderzoeken, die begon bij de Roeselaarse veevoederproducent De Brabander. Het bedrijf kreeg al meer dan een maand klachten over grote verliezen bij eier- en kippenboeren.

Op 8 maart levert broeierij Dejaeghere uit Ieper dertienduizend kuikens aan braadkippenkweekster Georgette Desplenter. De dieren beginnen bijna onmiddellijk te sterven. Enkele dagen later komt de leverancier in het gezelschap van Destickere kijken. Op 14 maart is de kwekerij een slagveld: de kuikens sterven massaal. Destickere komt nog twee keer langs, onder meer om foto’s te nemen, omdat de situatie zo erg is. Pas begin april lijkt de toestand te normaliseren. Ongeveer vijfduizend kippen zijn gestorven.

Broeierij Dejaeghere prijkt prominent op de lijst van bedrijven die besmet voeder van De Brabander kregen. Desplenter had echter dubbel pech: zij voederde haar kippen met meel van de Brugse producent Huys, een tweede besmettingsbron. Op 18 maart was Destickere op de hoogte van het feit dat beide bedrijven probleemvoeder leverden. Toen al vermoedde hij dat het om een besmetting met dioxines ging, ingevoerd via vetsmelter Verkest uit Deinze. Later zou blijken dat een zware PCB-vervuiling in een lading vet geleverd door het Waalse Fogra de crisis uitlokte.

DE FINANCIELE VERLIEZEN BEPERKEN

In het rapport dat hij op 27 april voor toenmalig minister van Volksgezondheid Marcel Colla (SP) schreef, bestempelde Destickere de bevestiging dat het omdioxines ging als “zeer slecht nieuws”, omdat het een “zeer toxische stof, ook voor de mens,” betrof, waarvan “de aanwezigheid in het milieu en in onze voeding ten zeerste onderkend wordt”. In het verslag vraagt Destickere wat er met de resterende besmette dieren van De Brabander moet gebeuren, en wat er is gebeurd met de dieren die besmet voeder van Huys kregen.

Alvast over de stal van Desplenter moet hij zich het hoofd niet breken. Hij gaf zelf de toelating om de resterende achtduizend dieren op 19 april te laten slachten, in slachterij Van-O-Bel te Waregem, die onder zijn bevoegdheid als keurkringhoofd valt. Zijn keurders waren niet op de hoogte van de sterfte, noch van de – twee dagen later telefonisch bevestigde – vrees dat er dioxines in het spel waren. De kippen kwamen dus gewoon op de markt.

In zijn rapport schrijft Destickere dat hij broeierijen aanmaande om de kuikens van kippingen met slechte broedresultaten te vergassen en niet te leveren, “ten einde de financiële verliezen en de klachten voor de verzekeringsmaatschappij te beperken”. De zaak Desplenter toont aan dat hij inzake vetmesterijen niet dezelfde voorzorgen nam: de gezondheid van de consument bleek minder belangrijk dan het welzijn van zijn opdrachtgever.

Pas op 12 mei – twee volle weken nadat hij Destickeres verslag ontving – stelde Colla zijn eerste beleidsdaad in de dioxinecrisis: hij liet Destickeres toelating tot cumulatie intrekken. Het duurde nog eens meer dan twee weken voor hij, op 28 mei, de eerste maatregelen nam om de consument te beschermen. Dat was een dag nadat de dioxinebom in de media was losgebarsten.

De ironie wil dat uitgerekend iemand van de hormonencel in het IVK, waarvan de equipes in het grootste geheim op pad waren gestuurd om stalen te nemen voor dioxineonderzoek, op 24 mei een rapport van Destickere naar de VRT faxte – weliswaar een rapport van 19 maart voor het departement Landbouw, want Volksgezondheid moest buiten schot blijven. Dezelfde man, van SP-signatuur, verzamelde ook informatie over de dubbelzinnigheid van Destickeres rol.

Om zijn verhaal te halen op Colla, die volgens hem iedereen probeerde te belazeren, liet de liberaal Destickere in het weekend van 30 mei via een bevriend volksvertegenwoordiger een kopie van het rapport dat hij voor Colla maakte, bezorgen aan toenmalig VLD-voorzitter Guy Verhofstadt.

Twee dagen later struikelde Colla. Twee weken later won Verhofstadt de verkiezingen.

Dirk Draulans

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content