‘In het programma van de regering-Di Rupo is niet altijd goed gekeken naar de gevolgen van de maatregelen voor mensen die in armoede leven’, zegt Henk Van Hootegem van het Steunpunt Armoedebestrijding.
‘Armoede is een vicieuze cirkel. Ze ondergraaft de fundamentele rechten van mensen die arm zijn en dat resulteert dan weer in meer armoede’, aldus Van Hootegem. Het Steunpunt Armoedebestrijding hield het programma van de regering-Di Rupo tegen het licht, met de vraag of er stappen vooruit worden gezet in het doorbreken van die vicieuze cirkel.
Van Hootegem: ‘Ons oordeel is genuanceerd. Er zijn plus- en minpunten. Het was in elk geval ook beter geweest als bij de regeringsvorming meer op voorhand de gevolgen van de geplande maatregelen waren ingeschat voor wie arm is. Dat is te weinig gebeurd.’
Een voorbeeld volgens Van Hootegem is het domein van werk en werkloosheid. ‘Er ligt een sterke nadruk op het schuldmodel: mensen worden geacht er zelf verantwoordelijk voor te zijn dat ze werk hebben of werkloos zijn. Tussen de flexibiliteit die van hen gevraagd wordt en werkzekerheid is er te weinig evenwicht’, aldus Van Hootegem. ‘Nu worden de werkloosheidsuitkeringen degressiever en de toegang voor jongeren tot een wachtuitkering wordt verstrengd. Maar zonder een goed aanbod van kwaliteitsvolle banen dreigen allicht meer mensen een beroep te moeten doen op OCMW-steun. In dat verband is ook de problematiek van de werkende armen belangrijk. Zij hebben werk, maar verdienen niet genoeg om fatsoenlijk rond te komen. In ons land gaat het om 4,5 procent van de werknemers en zelfstandigen. Europees is dat niet eens een slecht cijfer, maar het gaat wel om bijna 200.000 mensen. Die groep mag de regering zeker niet uit het oog verliezen.’
Pensioen
Op die manier heeft het Steunpunt voor alle delen van het regeerakkoord de armoedereflex gewikt en gewogen. Inzake de pensioenen bijvoorbeeld zijn nieuwe welvaartsaanpassingen positief, maar kan het meer verrekenen van gewerkte periodes voor de pensioenuitkering negatief uitvallen voor armere mensen, die meer onderbroken loopbanen hebben. In de gezondheidszorg kunnen een vereenvoudiging van het Omniostatuut (gepensioneerden, invaliden, lage inkomens) en een uitbreiding van het derdebetalersysteem op bijval rekenen, maar moeten mensen in armoede meer over hun rechten worden geïnformeerd. De koopkracht is volgens het Steunpunt gediend met het behoud van de automatische loonindexering en een hogere belastingvrije som. Daartegenover staan echter bescheiden sociale uitkeringen en financiële sancties voor mensen met een leefloon die samenwonen. ‘Eigenlijk is het vreemd dat het beleid hen bestraft als ze op die manier solidariteit zoeken’, zegt Van Hootegem.
Het Steunpunt Armoedebestrijding volgt de uitvoering van het programma van de regering-Di Rupo nauwlettend op. Het heeft daartoe in twaalf jaar een werkwijze ontwikkeld met verschillende overleggroepen. In de schoot daarvan buigen vertegenwoordigers van onder meer armenorganisaties, OCMW’s en ziekenfondsen zich over specifieke beleidsthema’s die raken aan armoede. (PM)
