Het pijnlijke ‘Vlaanderen in Actie’-label van het Gentse VOKA-gebouw

Het VOKA-gebouw aan de Vooruit in Gent heeft niets met duurzaamheid te maken, maar kreeg toch het ‘Vlaanderen in Actie’-label. Vlaanderen wordt hiermee weggelachen in Europa.

De omgeving rond Gent Zuid krijgt een grondige gedaantewisseling. Eind dit jaar wordt gestart met “De Waalse Krook”, de nieuwe bibliotheek. Het Provinciebestuur wil het postmodernistische Zuid complex, dat de meeste Gentenaars verafschuwen, een opfrisbeurt geven door de gevels wat aan te passen. Het VOKA, de Kamer van Koophandel, start met een verbouwing voor haar nieuwe huisvesting.

Het VOKA kocht een pand naast de Vooruit, een visuele toplocatie. Het bestaande gebouw werd gestript en krijgt een nieuwe gevel. Sinds een week prijkt op de gevel een megaspandoek met daarop het ontwerp, bovenaan de naam van de opdrachtgever en de ontwerper, onderaan een aantal logo’s. De nieuwe verschijning is net een pakje voor Nieuwjaar met te veel linten er rond.

Deze oplossing heeft niets met duurzaamheid te maken, het is een ingreep die valt onder de categorie van opsmuk. Vermoedelijk moet het aantal schuine lijnen de nieuwe dynamiek van het VOKA suggereren. De ontwerper van deze cosmetische behandeling is het bureau MEBUMAR uit Moerbeke.

Wie de website van dit bedrijf bezoekt kan vaststellen dat deze mensen gespecialiseerd zijn in infrastructuurwerken, koeltorens en wegeniswerken. In hun expansiedrift gaat men ook gebouwen produceren, maar de architectonische kwaliteit is ver onder de middelmaat. Geen enkele van hun projecten kreeg een onderscheiding.

Deze verbouwing wordt gefinancierd met Europese EFRO-gelden. Dat de Europese Commissie nauwelijks weet wat kwaliteiten op het vlak van bouwkunst zijn, valt te begrijpen als men weet in welke opzichtige bouwsels zij in Brussel zijn gehuisvest.

Het meest pijnlijke in dit verhaal is dat deze verbouwing de steun kreeg van “Vlaanderen in Actie Pact 2020”, het lievelingsproject van minister-president Kris Peeters. Hij wil met dit ambitieus initiatief Vlaanderen in 2020 optillen tot één van de topregio’s in Europa op het gebied van creatie en innovatie.

Dat hij een “VIA 2020”-label geeft aan een dergelijke ondermaatse verbouwing, die niet eens het woord architectuur verdient, valt niet te begrijpen. Misschien had Peeters er beter aan gedaan de Vlaamse Bouwmeester Peter Swinnen te consulteren vooraleer het kwaliteitslabel uit te reiken.

Met dergelijke opsmukoperaties komt men niet aan de Europese top, men wordt weggelachen. Vlaanderen bezit talentvolle architecten die ook internationaal worden gewaardeerd. Dat het VOKA deze opdracht geeft aan een bureau zonder referenties op architectonisch vlak is pijnlijk.

Het is tevens een gemiste kans voor Gent. Het bestuur gaf een bouwvergunning en legde het ontwerp niet eens voor aan haar eigen kwaliteitskamer voor architectuur. Je eigen adviesorgaan negeren valt niet goed te keuren. Vermoedelijk is het project voor de dienst Stedenbouw maar een banale verbouwing, letterlijk en figuurlijk.

Spijtig dat VOKA Gent niet het voorbeeld volgde van de collega’s in Kortrijk die een voortreffelijke nieuwbouw optrokken met het talentvol bureau OFFICE Kersten Geers en David van Severen (i.s.m. bureau Goddeeris). Het project fungeert als voorbeeldproject in het Jaarboek Architectuur Vlaanderen!

Marc Dubois is architectuurcriticus