Marleen Finoulst

StuBru actie dementie. De mens ontmenselijkt

Marleen Finoulst Arts en journalist

Het te kijk zetten van een groep dementerende ouderen in het voorprogramma van een rockband doet terugdenken aan de kermis uit ver vervlogen tijden.

Vanaf 14 tot 21 december zet radiozender StuBru alles op alles om het taboe rond dementie te doorbreken. Dit jaar eens niet met een glazen huis, maar met een optreden van een groep bejaarden met dementie in het voorprogramma van de Britse rockband Muse als centrale actie.

De zingende ouderen met dementie kennen we onderhand van het scherm. Ze kregen heel wat televisiezenders en verbaasde reporters op bezoek in hun vertrouwde rusthuis in Geel. De enthousiaste muziektherapeute werd geïnterviewd en de zingende ouderen toonden hun kunstjes aan tv-kijkend Vlaanderen. Het filmpje moet het heersende maatschappelijke cliché doorbreken dat dementie gelijkstelt aan een dode geest in een nog levend lichaam. Tot daar is er niets aan de hand.

Een chronische ziekte als een ander
De-mentie: letterlijk de mens ontmenselijkt. Het woord alleen al is verkeerd gekozen. Mensen met dementie verliezen dan wel stilaan hun verstandelijke vermogens, ze blijven een rijk gevoelsleven en een eigen persoonlijkheid houden. En soms zelfs een levendige herinnering aan oude liedjes van vroeger, die ze nog steeds graag zingen. Mensen met dementie hebben een identiteit, een heden en verleden. Het aftakelingsproces duurt gemiddeld 7 jaar, met vallen en opstaan, met heldere en mistige episodes. Dementie is een ziekte waar je moet mee leren omgaan, zoals met andere chronische ziekten.

Wat je dan kan missen als kiespijn, is een omgeving die je gaat infantiliseren, je niet langer meer voor vol aanziet, tegen je partner of mantelzorger praat en niet meer tegen jou. Voor mensen met dementie is de wijze waarop de omgeving op hen reageert, bijzonder zwaar om dragen, dat blijkt uit onderzoek. Het is precies die houding die hun levenskwaliteit nog het meest onderuit haalt. Een mens met dementie is een persoon met wensen, gevoelens en voorkeuren, met behoefte aan contact. Het is de omgeving die dat lijkt te vergeten.

Mensen met dementie zien genieten van samen zingen, is best mooi. Zeker als ze de liedjes zingen die ze nog kennen uit hun jeugd, waar ze herinneringen aan hebben. Het is een verdienste van de schaarse Vlaamse muziektherapeuten om hen daarbij te helpen en mooie momenten te bezorgen. Helaas, diezelfde mensen een Engelstalig liedje aanleren, waar ze geen voeling mee hebben, is wat anders.

Ze dan ook nog uit hun vertrouwde omgeving halen om ze op te voeren in het Sportpaleis, zonder dat ze begrijpen wat er gebeurt, laat staan dat ze dat willen, dat is een brug te ver. Mensen met dementie hebben niet meer de kracht om op te komen voor zichzelf. Wat StuBru doet, doet denken aan de kermis na de Tweede Wereldoorlog. Wat op het eerste gezicht een mooi initiatief lijkt, het taboe dementie doorbreken, vindt straks zijn apotheose in een groteske vertoning.

Marleen Finoulst

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content